Aleksandra Iżycka 
Dla uczczenia 15. rocznicy wpisania Średniowiecznego Zespołu Staromiejskiego Torunia na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, rok 2012 ustanowiono Rokiem Toruńskich Zabytków. Radni podjęli taka decyzję 29 grudnia 2011 roku. Uznali, że przypadająca w roku 2012 rocznica jest doskonałą okazją do zwrócenia szczególnej uwagi na toruńskie zabytki, zarówno znajdujące się w obrębie zespołu staromiejskiego, jak również w pozostałych częściach miasta. Duża liczba i piękno zabytkowych obiektów były od wieków i są nadal powodem dumy torunian, a także przedmiotem zachwytu turystów. Zachowane w Toruniu dziedzictwo kulturalne przeszłości to bezcenny dar dla całej ludzkości.
W ramach obchodów Roku Toruńskich Zabytków planuje się organizację działań promocyjnych, naukowych i kulturalnych realizowanych wspólnie z Towarzystwem Miłośników Torunia, które jest jednym z inicjatorów pomysłu, toruńskimi szkołami, instytucjami kultury, środowiskiem naukowym Torunia oraz Stowarzyszeniem „Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO”.
Do kalendarium obchodów wpisanych zostanie wiele imprez cyklicznie odbywających się w naszym mieście. Będzie to np. Finał XII Edycji Miejskiego Konkursu Historycznego „Dzieje Torunia”, który rozegrany zostanie 31 marca 2012 r. Z kolei w ramach Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki, który odbędzie się w dniach 20 – 24 kwietnia, przeprowadzony zostanie konkurs wiedzy o toruńskich zabytkach. W dniach 21 – 27 maja trwać będzie Międzynarodowy plener fotograficzny „Toruń w Bliźniaczym Obiektywie” oraz wystawa „Zabytki Starego Torunia”.
Pod hasłem zabytków, od maja do września, odbywać się będą znane już torunianom i turystom święta ulic, w dniach 22 – 25 sierpnia – Międzynarodowy Festiwal Światła SKYWAY 2012, a 21 kwietnia, 19 maja, 23 czerwca i 8 września – Toruńskie Noce Muzealne.
Dla melomanów z kolei przygotowano cykl koncertów pod hasłem „Gramy w zabytkach”. I tak, w ramach XIX Festiwalu Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich PROBALTICA, 1 maja w Kościele Św. Ducha odbędzie się Koncert Prezydencki „15 lat na Liście UNESCO”. 23 czerwca zaś na Rynku Staromiejski, na inauguracji Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Europa – Toruń. Muzyka – Architektura, wystąpi Michał Urbaniak z zespołem oraz Toruńska Orkiestra Symfoniczna.
Najważniejsze wydarzenia odbędą się 20 kwietnia 2012 r., podczas obchodów 15. rocznicy wpisu Średniowiecznego Zespołu Staromiejskiego w Toruniu na Listę UNESCO. Wówczas to uroczyście zakończony zostanie projekt „Toruń – Hanza nad Wisłą” i po raz pierwszy pokazana zostanie nowa makieta Torunia w technice 3D. Tego samego dnia Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski wręczy wyróżnienia w dziedzinie ochrony i konserwacji zabytków, po czym odbędzie się koncert Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej. Ukoronowaniem dnia będzie możliwość spędzenia nocy w muzeum.
W dniach 15 – 17 maja zorganizowana zostanie Międzynarodowa konferencja Narodowego Instytutu Dziedzictwa „Zrównoważony rozwój i ochrona zabytków”, 19 maja odbędzie się Międzynarodowy Dzień Muzeów, podczas którego udostępniona zostanie nowa wystawa stała na wieży ratuszowej. Także w ratuszu, a właściwie na jego dziedzińcu, od kwietnia do października podziwiać będzie można wystawę „Toruń – 15 lat na liście UNESCO” prezentującą przemiany toruńskiej starówki od 1997 r.
24 i 25 maja UMK oraz PKN ICOMOS zorganizują konferencję naukową „Sztuczny kamień (gipsowy) w średniowiecznej sztuce”. W czerwcu odbędą się warsztaty konserwatorskie pt. „Kościoły gotyckie na ziemi chełmińskiej”, finał akcji „Zaniedbane, zapomniane, zagrożone” promującej cenne, zapomniane zabytki, a w lipcu plener malarski i wystawa „Uroki dawnego Torunia”.
8 września, w ramach Dnia Solidarności Miast Światowego Dziedzictwa, odbędzie się Toruńska Noc Muzealna oraz finał konkursu i akcji społecznościowej „Poszukiwacze ukrytych skarbów” promującej poznawanie i dokumentowanie toruńskich zabytków.
W dniach 8 – 9 oraz 15 – 16 września, podczas Europejskich Dni Dziedzictwa i MEDIEVALIÓW, będzie można zwiedzać mało znane toruńskie zabytki oraz wystawę „Życie codzienne w Toruniu w XV w.”, połączoną z inscenizacjami i festynem średniowiecznym. Towarzyszyć temu będzie konferencja „Życie wśród zabytków” poświęcona analizie korzyści i problemów wynikających z użytkowania i zamieszkiwania zabytkowej przestrzeni.
Od 10 do 22 września w Toruniu i w Lizbonie odbędą się organizowane przez Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK Warsztaty Konserwacji Kamienia, a od 17 do 19 października – XV Forum Konserwatorów.
Na grudzień zaplanowano finał akcji „Piernikowe miasto”, w ramach której dla szkół przeprowadzony zostanie konkurs na model toruńskiego zabytku wykonany z pierników. Ponadto toruńscy artyści wykonają z pierników model starówki.
Specjalnie z okazji Roku toruńskich Zabytków wydany zostanie okolicznościowy znaczek pocztowy oraz okolicznościowy stempel.
Ustanowienie roku 2012 Rokiem Toruńskich Zabytków jest okazją do podkreślenia i wyeksponowania faktu przynależności zespołu staromiejskiego w Toruniu do elitarnego grona najcenniejszych dla całej ludzkości obiektów dziedzictwa kulturowego, wpisanych na listę UNESCO. Daje też szanse na popularyzację wiedzy o toruńskich zabytkach i ich niepowtarzalnych walorach wśród mieszkańców i turystów z całego świata oraz na kształtowanie właściwych postaw społecznych wobec zabytków kultury materialnej zachowanych w Toruniu. Jest to również okazja do oceny, podsumowania i promocji dokonań w zakresie ochrony i rewitalizacji zabytków w Toruniu.
