Dotychczas uważano, że na rozwój tych typów nowotworów wpływają przede wszystkim alkohol i tytoń. Z najnowszych jednak badań wynika, iż istotną rolę w tym przypadku odgrywa także zakażenie wirusem HPV.
Naukowcy z Uniwersytetu w Nowym Orleanie pod przewodnictwem prof. Edwarda Peters’a przeanalizowali raporty z 40 amerykańskich rejestrów nowotworów od 1995r. do 2005r. Na podstawie tych badań dowiedziono znaczący wzrost nowotworów głowy i szyi w obszarach silnie związanych z zakażeniem wirusem HPV czyli w okolicach migdałków, języka oraz części ustnej gardła. Najwięcej przypadków raka głowy i szyi stwierdzono u młodych ludzi zwłaszcza rasy białej i Latynosów.
Wirus HPV przenoszony jest głównie poprzez kontakty seksualne i jak dotąd odpowiedzialny był za rozwój raka szyjki macicy u kobiet. Duża zachorowalność na ten rodzaj nowotworu sprawiła, że naukowcy stworzyli szczepionkę, która według prof. Petersa może także zapobiegać rozwojowi raka głowy i szyi.
W naszym kraju wirusa HPV diagnozuje się za pomocą specjalistycznych testów DNA. Materiał do tego testu pobiera się z miejsc, gdzie potencjalnie mogą występować zmiany nowotworowe. Dlatego też badania DNA mogą zostać wykorzystane jako narzędzie do wykrywania przyczyny raka głowy lub szyi wywołanej zakażeniem HPV.