Imago Public Relations 
Uczestnicy Property Forum Wrocław dyskutowali m.in. o wyzwaniach i perspektywach dla branży nieruchomości komercyjnych na Dolnym Śląsku, źródłach atrakcyjności inwestycyjnej regionu czy przewadze konkurencyjnej województwa dla realizacji obiektów komercyjnych na tle najważniejszych lokalizacji naszego kraju.
– Będziemy specjalizować się w rozwoju takich usług, które wykorzystują potencjał akademickiego Wrocławia. Wielu nowych inwestorów widzi w tym potencjale swój sukces. Dobra reputacja, stabilność naszej strategii rozwojowej, dobre wieloletnie relacje z przedsiębiorcami sprawiają, że inwestorzy mają zaufanie do miasta – mówił podczas Property Forum Wrocław Adam Grehl, wiceprezydent Wrocławia.
O obecnej sytuacji na dotkniętym przez kryzys rynku nieruchomości komercyjnych na Property Forum Wrocław mówił John Banka, partner w Colliers International: – Inwestorzy będą trzymać rękę na pulsie, jeśli chodzi o nowe inwestycje we Wrocławiu. Jednak teraz, jak nigdy wcześniej – będą też o wiele bardziej ostrożnie podchodzić do realizacji projektów, i w tym mieście, i w całej Polsce. Realizowane dziś projekty muszą być perspektywiczne i bardzo dobrze przemyślane, by stanowiły atrakcyjny produkt inwestycyjny nie w ciągu pięciu lat, ale 20-25 lat. Dziś trzeba realizować tylko bezpieczne przedsięwzięcia, bo łatwiej jest coś kupić, ale o wiele trudniej jest „wyjść" z danej inwestycji – zaznaczył.
Wrocław, zdaniem eksperta, jest bardzo ciekawą lokalizacją dla inwestorów obiektów komercyjnych m.in. ze względu na markę, jaką posiada w świecie. – Miasto pod względem inwestycyjnym wypada bardzo dobrze na tle innych największych aglomeracji, bo inne miasta nie mają tak dobrej reputacji. A ta reputacja tworzy się właśnie na podstawie opinii zadowolonych ze swoich inwestycji przedsiębiorców. Podkreślają oni dobry klimat, jaki towarzyszy ich rozmowom z przedstawicielami władz miasta – podsumował John Banka.
O sile marki, jaką jest Wrocław, mówiła także Barbara Dyś, pełnomocnik zarządu ds. ekspansji i rozwoju spółki Rank Progress. – Powodzenie prac nad dalszym rozwojem aglomeracji upatruję w dalszym kreowaniu tej marki. Ważne są jednak kolejne prace nad rozwojem infrastruktury drogowej czy kolejowej – zaznaczyła.
Dolny Śląsk znajduje się na celowniku największych firm działających na rynku nieruchomości komercyjnych w naszym kraju.
– Dolny Śląsk, poza Warszawą i Krakowem, to jeden z trzech najważniejszych rynków w rozwoju Grupy Hotelowej Orbis. Rozwój naszej sieci będzie tu następował głównie w drodze umów franczyzowych i o zarządzanie. Prowadzimy właśnie zaawansowane rozmowy z właścicielami hoteli w tym regionie – mówi Ireneusz Węgłowski, wiceprezes Orbis.
Jak dodaje, Grupa Orbis ma w woj. dolnośląskim osiem hoteli, z czego sześć we Wrocławiu, a pozostałe w Jeleniej Górze i Karpaczu.
Na terenie Dolnego Śląska działają 202 skategoryzowane hotele. – Wysokie zainteresowanie inwestorów hotelowych województwem wynika z potencjału gospodarczego – działają tu specjalne strefy ekonomiczne, bardzo dobrej komunikacji, ale także potencjału turystycznego – popularnych kurortów narciarskich i uzdrowiskowych. Motorem wzrostu rynku będą m.in. ważne wydarzenia kulturalne i sportowe. Jest to związane m.in. z wyborem Wrocławia na Europejską Stolicę Kultury 2016 czy też Igrzysk Sportów Nieolimpijskich w 2017 roku – mówił Janusz Mitulski, partner w Horwath HTL.
Z informacji przedstawionych na Property Forum Wrocław wynika, że do końca 2012 roku stolica Dolnego Śląska odnotuje jeden z największych przyrostów nowej podaży powierzchni biurowej wśród miast regionalnych. Pozostanie też wśród najdroższych lokalizacji biurowych poza Warszawą i drugim co do wielkości – po Krakowie – regionalnym rynkiem biurowym w Polsce.
– Od kilku lat Wrocław, jako centrum biznesowo-usługowe, rozwija się w dobrym tempie. Duża w tym zasługa władz Wrocławia, Izb Gospodarczych i agencji powołanych do ściągania inwestorów – uważa Edward Laufer, prezes zarządu Vantage Development. – Rocznie do miasta przychodzi kliku znanych i znaczących inwestorów, którzy potrzebują obiektów do prowadzenia swojej działalności. Dodatkowo firmy już obecne we Wrocławiu, wraz z własnym rozwojem, potrzebują większych, nowoczesnych biurowców. W tym widzimy szansę zarówno dla dzisiejszego, jak i przyszłego zapotrzebowania na powierzchnie biurowe – dodaje.
Według danych Colliers, na koniec III kwartału 2012 roku całkowita podaż biur wyniosła w tym mieście 350 tys. mkw. W ciągu trzech kwartałów br. deweloperzy dostarczyli na rynek około 34,7 tys. mkw. w ramach siedmiu projektów. Dla porównania, w całym 2011 roku nowa podaż wyniosła zaledwie 10 tys. mkw. Niski współczynnik wolnej powierzchni biurowej utrzymujący się od 2010 roku, połączony ze stabilnym popytem, zachęcił deweloperów do rozpoczynania nowych inwestycji.
O sile tego rynku świadczy również fakt, że na koniec III kwartału 2012 roku Wrocław, zaraz po Lublinie, zarejestrował najniższy współczynnik pustostanów wśród głównych rynków biurowych, który wyniósł 5,3 proc. Całkowity wolumen transakcji najmu w stolicy województwa dolnośląskiego zanotowany od stycznia do końca września 2012 roku, wyniósł ponad 64 tys. mkw.
W ostatnich miesiącach w mieście swoje biura zdecydowały się otworzyć takie firmy, jak: Quatar Airways, AIP Business Link czy Air Products.
W ciągu ostatniego roku stawki wywoławcze za mkw. powierzchni biurowej we Wrocławiu utrzymywały się na stabilnym poziomie pomiędzy 11 a 16 euro/mkw./miesięcznie. W przypadku inwestycji w fazie realizacji stawki czynszu wyniosły średnio 15 euro/mkw./ miesięcznie.
Rynek nowoczesnej powierzchni handlowej na Dolnym Śląsku to blisko 560 tys. mkw., co daje mu czwartą pozycję w kraju. Nowoczesny handel w tym regionie koncentruje się głównie we Wrocławiu, gdzie znajduje się 18 obiektów handlowych. Miasto charakteryzuje się jednak najwyższym wskaźnikiem nasycenia powierzchnią handlową ze wszystkich głównych aglomeracji w Polsce. Wskaźniki ten wynosi 728 mkw. na 1000 mieszkańców przy średniej dla ośmiu największych aglomeracji na poziomie ok. 527 mkw. na 1000 mieszkańców – wynika z danych firmy Colliers.
Nie oznacza to, ze w mieście nie ma już miejsca na nowe obiekty handlowe. – Głównym problemem rynku centrów handlowych jest powtarzalność oferty, a nie zbyt duża liczba galerii – mówi Iwona Dyszkiewicz, dyrektor Wydziału Mienia Wojewódzkiego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego.
Barbara Dyś z Rank Progress, podkreśla jednak, że deweloperzy nie rozwiążą tego problemu sami. Wachlarz najemców centrów handlowych, którzy są obecni w Polsce, jest stosunkowo wąski. Nawet jeśli pojawiają się nowe sieci, to cześć z nich wycofuje się z Polski. Jej zdaniem szansę na realizację i sukces komercyjny mają tylko innowacyjne projekty.
Jak mówi Edyta Bobek z DTZ, największymi centrami handlowymi we Wrocławiu są: Park Handlowy Bielany, Magnolia Park, Auchan Bielany oraz Pasaż Grunwaldzki. W 2012 roku dołączyła do nich galeria Sky Tower.
O ile właściciele istniejących centrów handlowych w tym mieście planują ich rozbudowę, o tyle deweloperom nowych projektów często brakuje odwagi powiedzenia inwestycyjnego „tak”. Poza rozbudową PH Bielany, na lata 2013-2014 zaplanowano powiększenie CH Magnolia Park. Wciąż na etapie planów pozostaje zaś rozbudowa centrum handlowego spółki Echo Investment (Pasaż Grunwaldzki).
Zdaniem Moniki Rajskiej-Wolińskiej z Colliers International rozbudowy dużych centrów handlowych spowodują, że rynek powierzchni handlowych na pewien czas zostanie nasycony. – Deweloperzy planujący nowe galerie podchodzą do inwestycji bardzo ostrożnie, ale są już wykupione działki pod kolejne projekty – dodaje.
Zupełnie nowe projekty handlowe planują m.in.: Unibal-Rodamco i Mayland RE. Pierwszy z deweloperów zamierza wybudować galerię połączoną z dworcem autobusowym przy ul. Suchej. Z kolei Mayland chce zagospodarować pod kompleks handlowo-rozrywkowy z hotelem i biurami tereny we wrocławskiej dzielnicy Gądów, u zbiegu ulic Na Ostatnim Groszu, Legnickiej i Horbaczewskiego.
Jak wynika z danych agencji Colliers, na koniec pierwszej połowy 2012 roku współczynnik dostępnej powierzchni we wrocławskich centrach handlowych kształtował się na poziomie 2,7 proc., odnotowując niewielki wzrost w porównaniu do końca 2011 roku. Stawki czynszu za najlepsze lokale o powierzchni ok. 100 mkw. kształtują się w przedziale 40-60 euro za mkw./mc.
Zdaniem uczestników Property Forum Wrocław, rok 2013 na rynku nowoczesnej powierzchni logistyczno-magazynowej w woj. dolnośląskim przyniesie wzrost stawek czynszu. Poziom pustostanów będzie maleć, a deweloperzy będą mniej skłonni do negocjacji cen.
– Dostępność wolnej powierzchni we Wrocławiu i okolicach jest mała. Inwestorzy poszukujący większych magazynów nie mają wielkiego wyboru, a popyt najemców utrzyma się na poziomie z trzech ostatnich lat – mówił na Property Forum Wrocław Michał Żelazek z CBRE.
Takie firmy deweloperskie jak Prologis czy Panattoni deklarują, że nowe inwestycje będą realizować prawie wyłącznie na potrzeby konkretnych klientów. – Skupimy się na rozbudowie lokalizacji już istniejących na terenie woj. dolnośląskiego. Przewidujemy, że przyszły rok będzie okresem stabilizacji – powiedział Marek Dobrzycki z Panattoni.
Wrocław oferuje ponad 713 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni magazynowej i plasuje się na piątym miejscu pod względem istniejącej podaży, za Warszawą, Górnym Śląskiem, Polską Centralną oraz Poznaniem – wynika z informacji przedstawionych na Property Forum Wrocław. W budowie jest blisko 60 tys. mkw. – W krótkim czasie deweloperzy mogą jednak dostarczyć na rynek Dolnego Śląska znacznie więcej powierzchni – milion mkw. Na budowę takiej ilości magazynów mają już bowiem zabezpieczone grunty – zaznaczył Grzegorz Paluch z Colliers International.
Potencjał do kreowania nowej podaży tkwi też w istniejących obiektach, które deweloperzy zamierzają sukcesywnie rozbudowywać. W tym roku popyt na nowoczesną powierzchnię to 153 tys. mkw. brutto. Poziom pustostanów wynosi mniej niż 10 proc.
Według firmy CBRE, największe skupiska magazynów znajdują się w okolicach Nowej Wsi Wrocławskiej, w Kątach Wrocławskich oraz na Bielanach Wrocławskich. Dodatkowo, oddana
w zeszłym roku zachodnia obwodnica miasta znacznie ułatwiła skomunikowanie Wrocławia z północą Polską i przełożyła się na rozwój parków magazynowych również w północnej części miasta.
Poziom niewynajętej powierzchni w stolicy Dolnego Śląska pozostaje na stałym poziomie 10,7 proc. Średni czynsz za mkw. powierzchni magazynowej szacowany jest na ok. 3 euro – wynika z informacji Colliersa.
Według uczestników Property Forum Wrocław, rozwojowi sektora w regionie sprzyja dobrze rozwinięta infrastruktura drogowa, która zapewnia szybkie połączenia z Europą Zachodnią. Niestety, poza Górnym Śląskiem, istniejąca sieć dróg nie gwarantuje już tak doskonałej komunikacji z innymi regionami Polski.
– Atutami regionu są też: duża dostępność gruntów inwestycyjnych i istnienie czterech specjalnych stref ekonomicznych oraz dostęp do wykwalifikowanej siły roboczej. Ważnym argumentem przy podejmowaniu decyzji biznesowej jest również to, że potencjał miasta jest dobrze oceniany przez instytucje finansujące – dodał Marek Dobrzycki.
Piotr Roczniak z Grupy Skalski zaznaczył, że Wrocław nigdy nie będzie miał takiej pozycji na rynku jak centralne regiony Polski, ale jest i będzie idealną lokalizacją dla najemców produkcyjnych. Nie tylko dużych koncernów, ale i firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.
Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę na trend przenoszenia obiektów produkcyjnych na tereny przy zachodniej granicy naszego kraju, gdzie dystans do Europy Zachodniej jest niewielki, ale poziom cen najmu jest bardzo konkurencyjny wobec tych rynków.
Wśród najbardziej aktywnych branż kreujących największy popyt na powierzchnię są przedsiębiorstwa z segmentu motoryzacyjnego i elektronicznego, AGD oraz sieci handlowe.
Property Forum Wrocław zgromadziło przedstawicieli władz samorządowych, menedżerów firm deweloperskich, inwestorów oraz najemców powierzchni komercyjnych, a także agencji badawczych i instytucji finansujących. Eksperci i praktycy przyjrzeli się wszystkim segmentom rynku nieruchomości komercyjnych w woj. dolnośląskim.
***
Property Forum Wrocław, które odbyło się 26 listopada br., poprzedziły już w 2012 roku ogólnopolskie, dwudniowe Property Forum w Warszawie oraz regionalne spotkania w Katowicach i Gdańsku. Kolejne planowane lokalizacje konferencji w pierwszej połowie 2013 roku to Poznań, Kraków i Łódź.
Organizator, Grupa PTWP SA, wydawca portalu propertynews.pl zakłada, że regionalne konferencje Property Forum stworzą szeroką platformę do debaty merytorycznej nad aktualnym stanem oraz możliwościami i kierunkami rozwoju rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce.
Szczegółowe informacje na temat konferencji oraz artykuły, galerie zdjęć i filmy znajdują się pod adresem www.propertynews.pl
###
Informacje o Grupie PTWP SA:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości powstało w Katowicach w 1995r. Grupa PTWP SA jest wydawcą m.in.: Miesięcznika Gospodarczego Nowy Przemysł, czasopisma Rynek Spożywczy, miesięczników Rynek Zdrowia i Farmer oraz organizatorem spotkań biznesowych, konferencji i szkoleń, na czele z Europejskim Kongresem Gospodarczym – European Economic Congress (EEC) – jedną z najbardziej prestiżowych imprez odbywających się w Europie Centralnej.
Grupa PTWP SA posiada 70 proc. udziałów w PTWP-ONLINE Sp. z o.o., do której należą branżowe portale m.in.: wnp.pl, propertynews.pl, rynekzdrowia.pl, portalspozywczy.pl, dlahandlu.pl, rynekaptek.pl, portalsamorzadowy.pl, farmer.pl oraz serwis gieldarolna.pl.
Zapraszamy do odwiedzenia strony www.ptwp.pl
