Gięcie blach to jedno z podstawowych zagadnień obróbki metali, które znajduje zastosowanie w wielu branżach, takich jak przemysł motoryzacyjny, lotniczy, budowlany czy produkcja urządzeń elektronicznych. Proces gięcia pozwala na nadanie materiałowi pożądanej formy, przy zachowaniu wysokiej precyzji i integralności strukturalnej. Aby uzyskać optymalne efekty gięcia, istotny jest właściwy dobór maszyn, narzędzi oraz parametrów technologicznych.
Rodzaje maszyn do gięcia blach
Podstawowym wyposażeniem w procesie gięcia blach są maszyny giętarskie, które różnią się konstrukcją, przeznaczeniem oraz zakresem zastosowań. Wybór odpowiedniej maszyny ma kluczowe znaczenie dla uzyskania precyzyjnych kątów gięcia i uniknięcia uszkodzenia materiału.
Prasa krawędziowa (bendery). To jedna z najczęściej stosowanych maszyn w procesie gięcia blach. Prasa krawędziowa działa na zasadzie nacisku narzędzia na blachę w określonym punkcie, aby ją zgiąć. Charakteryzuje się dużą uniwersalnością i jest wykorzystywana do gięcia blach o różnej grubości i długości. W zależności od konstrukcji, prasy krawędziowe mogą mieć jedno lub kilka zestawów narzędzi, co pozwala na gięcie detali o różnym kształcie.
Giętarki rolkowe. Giętarki rolkowe to maszyny, które wykorzystują zestaw trzech walców do formowania blach w określony kształt. Stosowane są w przypadku gięcia blacho dużych promieniach, np. do produkcji rur, cylindrów, bądź innych detali o zakrzywionych krawędziach. Ten rodzaj maszyny jest szczególnie przydatny w produkcji elementów wymagających bardziej skomplikowanych, ciągłych krzywizn.
Maszyny CNC do gięcia. Współczesne prasy krawędziowe oraz giętarki często wyposażone są w sterowanie numeryczne (CNC), co pozwala na precyzyjne ustawienie parametrów gięcia, takich jak kąt, siła nacisku, czy czas pracy. Dzięki zastosowaniu CNC, proces gięcia staje się bardziej powtarzalny i dokładny, a także umożliwia obróbkę bardziej złożonych kształtów.
Wybór narzędzi do gięcia blach
Odpowiedni dobór narzędzi jest kluczowy dla uzyskania pożądanych wyników w procesie gięcia blach. W zależności od typu materiału, grubości blachy oraz kształtu giętych detali, należy dobrać odpowiednie matryce i wykrojniki.
Matryce giętarskie – matryce pełnią funkcję „formy” w procesie gięcia. W zależności od kształtu detalu, matryce mogą być proste (dla prostych kątów) lub złożone(dla bardziej skomplikowanych kształtów). Wykonane są zazwyczaj z narzędziowej stali węglowej lub stali narzędziowej, co zapewnia im wysoką trwałość i odporność na zużycie.
Wykrojniki giętarskie – wykrojniki to elementy narzędziowe, które współpracują z matrycami i odpowiadają za nadawanie kształtu blachom. Podobnie jak matryce, muszą być odpowiednio dobrane do wymagań konkretnego procesu gięcia, by zapewnić odpowiednią precyzję.
Narzędzia do gięcia na zimno i na gorąco– w zależności od rodzaju materiału oraz wymagań technologicznych, narzędzia mogą być przeznaczone do gięcia na zimno lub na gorąco. Gięcie na zimno jest stosowane w przypadku blach o mniejszej grubości, podczas gdy gięcie na gorąco jest niezbędne w przypadku twardszych materiałów, które nie poddają się gięciu w normalnych warunkach.
Parametry gięcia blach
Aby osiągnąć optymalną jakość gięcia blach, konieczne jest dostosowanie odpowiednich parametrów procesu. Oto najważniejsze z nich:
Kąt gięcia. Kąt gięcia określa, pod jakim kątem zostanie uformowana blacha. Wartość kąta gięcia jest kluczowa dla precyzji procesu, ponieważ zmiana kąta może wpływać na wytrzymałość oraz geometrię detalu. Aby uzyskać dokładny kąt gięcia, należy uwzględnić takie czynniki jak grubość materiału, rodzaj blachy oraz siłę nacisku.
Siła nacisku. Siła nacisku to wartość siły, którą narzędzie wywiera na blachę w procesie gięcia. Zbyt duża siła może prowadzić do pęknięć lub deformacji materiału, podczas gdy zbyt mała siła może skutkować niekompletnym gięciem. Optymalna siła zależy od grubości materiału, twardości stali i zastosowanej maszyny.
Promień gięcia. Promień gięcia określa, jak ostry będzie zakręt na obrabianym detalu. Zbyt mały promień może prowadzić do pęknięć lub uszkodzeń blachy, dlatego dobór odpowiedniego promienia jest kluczowy dla trwałości i jakości detali.
Kąt podawania materiału. Kąt podawania to kąt, pod jakim materiał jest podawany do maszyny giętarskiej. Ma on wpływ na jakość procesu gięcia i może wpłynąć na powstawanie odkształceń lub nierówności na krawędzi gięcia.
Wykorzystanie nowoczesnych technologii wgięciu blach
Nowoczesne technologie w gięciu blach zmieniają sposób, w jaki realizowane są procesy produkcyjne. Wśród innowacji, które zyskały popularność w ostatnich latach, warto wymienić:
Maszyny z cyfrowym sterowaniem (CNC). Maszyny CNC do gięcia blach pozwalają na dokładne ustawienie wszystkich parametrów procesu, takich jak siła nacisku, kąt gięcia czy czas pracy. Dzięki sterowaniu komputerowemu, możliwe jest uzyskanie wysokiej precyzji i powtarzalności w produkcji detali, co jest szczególnie ważne w przypadku produkcji seryjnej.
Gięcie bez odkształceń (Air Bending). Airbending to technologia gięcia, w której materiał nie dotyka całkowicie matrycy, a jedynie jest poddawany naciskowi w wyznaczonym punkcie. Dzięki tej technologii możliwe jest gięcie materiałów o mniejszej grubości bez ryzyka ich uszkodzenia, a także uzyskanie bardzo precyzyjnych kątów gięcia.
Automatyzacja procesów gięcia. Współczesne linie do gięcia blach często wykorzystują systemy automatyczne do załadunku, rozładunku i podawania materiału. Automatyzacja tych procesów pozwala na zwiększenie wydajności, zmniejszenie błędów oraz zapewnienie stałej jakości produktów.
Gięcie blach to proces, który wymaga precyzyjnego doboru maszyn, narzędzi i parametrów, aby uzyskać optymalne rezultaty. Wybór odpowiednich technologii gięcia, takich jak prasy krawędziowe, giętarki rolkowe czy maszyny CNC, ma kluczowe znaczenie dla jakości detali. Dodatkowo, odpowiednie dobranie narzędzi, takich jak matryce i wykrojniki, oraz optymalizacja parametrów procesu, takich jak siła nacisku, kąt gięcia czy promień gięcia, zapewnia wysoką precyzję i trwałość obrabianych elementów. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, takich jak gięcie bez odkształceń czy automatyzacja procesów, produkcja detali metalowych staje się coraz bardziej wydajna i precyzyjna.
Firma VIGOR sp. z o.o., Słupsk