Marta Pietras 
Światowy kryzys zdrowia psychicznego osiąga bezprecedensową skalę. Według WHO aż 15% dorosłych w wieku produkcyjnym cierpi na zaburzenia psychiczne. Corocznie oznacza to stratę ok. 12 mld dni roboczych z powodu depresji i lęku, co kosztuje globalną gospodarkę 1 bln dolarów. Problemy ze zdrowiem psychicznym znacząco pogłębiła pandemia COVID-19, a na horyzoncie pojawiają się nowe wyzwania. Eksperci Personnel Service wskazują na niestabilną sytuację geopolityczną, sztuczną inteligencję i niepewność z nią związaną. Na szczęście świadomość pracodawców rośnie.
Praca, która spełnia standardy godności, ma kluczowy wpływ na zdrowie psychiczne pracowników. W 2019 roku szacowano, że co 7. osoba na świecie w wieku produkcyjnym zmagała się z różnymi formami zaburzeń psychicznych, jak wynika z danych WHO. Depresja i lęk prowadzą do ogromnych strat ekonomicznych, skutkując globalnie utratą 12 mld dni roboczych rocznie. Przekłada się to na koszt rzędu 1 bln dolarów w postaci zmniejszonej produktywności. W Polsce ta skala również robi wrażenie, w całym kraju w 2023 roku lekarze wystawili ponad 1,4 mln zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, o ok. 100 tys. więcej niż w 2022 roku.
– Współczesny kryzys zdrowia psychicznego to złożony problem. W naszej firmie zmierzyliśmy się z nim najmocniej po agresji Rosji na Ukrainę. Nasi pracownicy to w dużej mierze Ukraińcy, którzy obawiali się o zdrowie swoich rodzin i przyjaciół. Zapewniliśmy im wtedy wsparcie psychologiczne i psychiatryczne, ale nie tylko oni potrzebowali pomocy. Zagrożenia dla zdrowia psychicznego są dużo szersze, co już teraz jako pracodawca wiemy doskonale i dbamy o ten obszar, bo wiemy, że praca to ważny element naszego życia – komentuje Krzysztof Inglot, założyciel Personnel Service.
Stres w pracy na fali
Według danych WHO ponad 60% światowej populacji to osoby pracujące, a niemal połowa z nich odczuwa, że stres związany z pracą negatywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne. Z raportu Headspace „Workforce State of Mind 2024” wynika, że w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych niemal połowa pracowników (47%) oraz dwie trzecie dyrektorów generalnych (66%) wskazuje, że większość lub cały ich stres pochodzi z pracy. To wpływa na życie prywatne – ponad 75% pracowników obserwuje negatywne konsekwencje swojego zdrowia fizycznego, a 71% stwierdziło, że stres zawodowy przyczynił się do rozpadu ich relacji osobistych.
Stres związany z pracą to tylko jedna strona medalu. Sztuczna inteligencja i coraz częstsze doniesienia o masowych zwolnieniach powodują niepewność zatrudnienia, co wpływa na nastrój pracowników. Z badania Personnel Service wynika, że kiedy jednak zapytamy Polaków o to, jak według nich AI wpłynie na zatrudnienie w Polsce to mają bardzo realne scenariusze co się wydarzy. 22% osób zakłada, że AI zastąpi mniej niż 10% miejsc pracy. Po 17% pytanych wskazuje, że zagrożonych jest 11-20% lub 21-30%. Tylko 12% osób spodziewa się, że więcej niż jedna trzecia pracowników straci pracę. Co trzecia osoba nie umie tego ocenić.
Kultura wsparcia na wagę złota
Badania organizacji Headspace wskazują, że kultura otwartości i wzorców do naśladowania w kwestiach zdrowia psychicznego znacząco się poprawia. W 2024 roku aż 89% pracowników zadeklarowało, że ich przełożeni otwarcie rozmawiają o swoim zdrowiu psychicznym, podczas gdy w 2020 roku odsetek ten wynosił zaledwie 35%. Zmiana ta pokazuje rosnącą świadomość znaczenia nie tylko zdrowia fizycznego, ale także emocjonalnego i psychicznego. To sygnał, że w organizacjach coraz częściej zdrowie psychiczne staje się priorytetem, a pracownicy czują się bardziej komfortowo, mówiąc o swoich problemach.
– Zgodnie z raportem enel-med „Łączy nas zdrowie” aż 36% polskich pracowników uważa, że ich pracodawca nie dba o work-life balance. Samo mówienie o zdrowiu psychicznym to dopiero pierwszy krok. Ważne jest, aby pracodawcy nie tylko otwarcie komunikowali swoje problemy, ale także zapewniali konkretne wsparcie, takie jak programy zdrowotne czy elastyczne warunki pracy. Kultura wsparcia musi być systemowo wdrożona, aby pracownicy czuli, że mogą korzystać z oferowanych zasobów bez obaw o negatywne konsekwencje. Ostatecznie, zdrowie psychiczne pracowników wpływa nie tylko na ich samopoczucie, ale również na produktywność i atmosferę w miejscu pracy – komentuje lek. Sylwia M. Bartczak, psycholog enel-med.
