Parlament Europejski ogłosił rok 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, aby zwrócić uwagę na to, że osoby starsze mają wiele do zaoferowania społeczeństwom, a także by zachęcić seniorów do aktywnego starzenia się, czyli do korzystania z licznych możliwości wynikających z dłuższego życia, zarówno w domu, w społeczności lokalnej, jak i w pracy.
Źródło wiedzy i doświadczenia
Jak podkreśla, na forum50+ (www.forum50.org), Halina Potocka, wiceprzewodnicząca AGE Platform Europe – sieci europejskich organizacji działających na rzecz osób 50+, osoby starsze to kapitał ludzki, którego nie wolno marnotrawić. – To wielkie źródło wiedzy i doświadczenia, które powinno być wykorzystywane dla dobra całego społeczeństwa. Bardzo często zdarza się, że wysokiej klasy specjalista musi pójść na emeryturę i w tym momencie cała jego wiedza marnuje się. Na szczęście są kraje europejskie, które temu zapobiegają. W Niemczech powstała specjalna organizacja ekspertów i specjalistów, która zajmuje się m.in. restrukturyzacją upadających przedsiębiorstw. W Finlandii emerytowanym robotnikom, którzy po prostu znają się na danym fachu, proponuje się, aby wrócili w niepełnym i elastycznym wymiarze godzin na rynek pracy. Zostają tak zwanymi mentorami. Pracują z grupą 5-7 młodych osób i przekazują im swoje doświadczenie.
Ponadto, jak wynika z badania „Satysfakcja z pracy”, przeprowadzonego w 2010 roku przez portal Pracuj.pl oraz IIBR starsi pracownicy są najbardziej związani ze swoim obecnym miejscem pracy (przyznaje tak 69% z nich) oraz skłonni do poświęceń dla dobra firmy (67%). Dla tej grupy w większym stopniu ważna jest też przyszłość firmy, w której pracują (75%).
Niestety, mimo to polscy pracodawcy nadal mają opory związane z zatrudnianiem pracowników 50+ i starszych, a przeciętny czas poszukiwania pracy przez pięćdziesięciolatków wynosi ponad 16 miesięcy (dane GUS). Ta sytuacja wynika po części z funkcjonujących stereotypów dotyczących seniorów (na przykład takich, że pracują za wolno, nie znają nowych technologii czy są za mało kreatywni), a po części z obowiązujących przepisów prawa. Przedsiębiorcy obawiają się wprowadzonego osiem lat temu przepisu gwarantującego przedemerytalny okres ochronny.
Na rynku pracy widać jednak poprawę. Jak mówi Elżbieta Flasińska z Grupy Pracuj, do której należy portal Pracuj.pl, pracodawcy zaczynają doceniać potencjał tej grupy pracowników i w ogłoszeniach coraz częściej kierują do nich swoiste zachęty. – Zgodnie z obowiązującym Kodeksem Pracy, pracodawca w ofercie pracy nie może podawać preferowanego wieku pracownika, ale zauważyliśmy, że firmy zaczęły stosować w nich takie komunikaty, jak: „Oferujemy pracę dla osób pełnoletnich bez górnego limitu wieku”, „Twój wiek nie ma dla nas znaczenia” czy „Mile widziane osoby w każdym wieku”.
Odkurzone CV nie wystarczy
Jednak by odpowiedzieć na jedną z takich ofert, lub by w ogóle zacząć szukać nowej pracy, warto się przygotować. Co prawda, jak mówi Beata Kapcewicz, szef serwisu ArchitekciKariery.pl, szukanie pracy bez względu na wiek rządzi się tymi samymi zasadami, ale CV osoby mającej kilkadziesiąt lat doświadczenia zawodowego z pewnością będzie różniło się od CV absolwenta.
– Dojrzali pracownicy mają nie lada wyzwanie polegające na posegregowaniu swoich doświadczeń i nadaniu im odpowiednich kategorii. Zazwyczaj w swojej karierze robili wiele rzeczy, uczestniczyli w wielu przedsięwzięciach, które teraz trzeba przemyśleć i odpowiednio zaprezentować. Tak, żeby CV nie stanowiło długiej listy obowiązków wyciągniętej ze świadectw pracy, tylko żeby pokazywało: historię zatrudnienia, najważniejsze zadania, które nam powierzano, a także zrealizowane projekty wraz z osiągnięciami oraz kompetencje i silne strony kandydata. – mówi ekspertka.
Wcześniej jednak, jak zaznacza Beata Kapcewicz, trzeba odpowiedzieć sobie na pytania: W jakim momencie życia obecnie się znajduję? Czego potrzebuję i w jakim charakterze chciałbym pracować? Następnie warto przyjrzeć się swoim kompetencjom: Jaką wiedzę mam o zaoferowania, co potrafię i jakie zgromadziłem doświadczenia, a także jakie cechy charakteru doceniali moi poprzedni pracodawcy i dlaczego będę dobrym kandydatem do pracy.
Kolejnym krokiem powinno być zastanowienie się nad tym, u kogo byśmy chcieli pracować: Jakie firmy mogą potrzebować takich kompetencji, jakie posiadam? W których firmach wiek może być atutem a nie przeszkodą? I dopiero z taką listą przemyśleń oraz z zupełnie nowym, odpowiadającym na potrzeby obecnego rynku pracy CV, możemy wyruszać na poszukiwania pracy.
– Warto jest śledzić serwisy rekrutacyjne i wysyłać aplikację na te ogłoszenia, które nas interesują. Następnie stworzyć listę pracodawców, którzy mogą być zainteresowani naszą ofertą i bez względu na to, czy akurat interesująca nas firma ogłasza nabór pracowników czy nie, wysłać tam swoje CV. Skontaktujmy się też z Agencjami Doradztwa Personalnego i złóżmy swoje dokumenty, ale przede wszystkim skorzystajmy z tzw. networkingu. Analizując doświadczenia naszych Klientów, mogę powiedzieć, że skontaktowanie się ze znajomymi i poinformowanie ich o zamiarze znalezienia zatrudnienia jest najskuteczniejszym sposobem dotarcia do pracodawców wśród tej grupy pracowników – radzi Beata Kapcewicz.
*Badanie zostało zrealizowane metodą CAWI (Computer Asisted Web Interviewing) w dniach od 15. lipca do 18. sierpnia 2010 roku. Próbę dobrano metodą losowania systematycznego użytkowników serwisów internetowych korzystających z bezpłatnej wersji systemu stat24 lub bezpłatnego audytu stat.pl/PBI. W badaniu uczestniczyło 1870 pracowników małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Wyniki analizowano z wykorzystaniem wagi analitycznej skonstruowanej w oparciu o charakterystykę społeczno-demograficzną badanej populacji (na podstawie badania Omnibus PBS DGA, sierpień-wrzesień 2009).
Projekt „Ogólnopolska satysfakcja pracowników” jest realizowany przez Interaktywny Instytut Badań Rynkowych we współpracy z portalem rekrutacyjnym Pracuj.pl. Dane z badania mogą stanowić podstawę porównawczą dla wewnętrznych analiz poszczególnych firm i branż, także w porównaniu do poprzednich lat.
**Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy w 2009 roku, GUS, Warszawa-Bydgoszcz 2011.