Julia 
Polski system prawny aktualnie nie uznaje takiego statusu jak narzeczeństwo – nie ma zapisu prawnego, regulującego jakiekolwiek sprawy związane z zaręczynami. Nie zawsze tak było, ponieważ w czasach po II wojnie światowej istniał zapis, iż osobie poszkodowanej po zerwaniu zaręczyn, przysługuje odszkodowanie. Jak sytuacja wygląda w 2023 roku?
Po nieudanej miłości pozostają roszczenia
Co do zasady narzeczeństwo pełni istotną funkcję w naszym życiu osobistym. Pozwala ono zakochanym na ustalenie wspólnych celów czy wzajemnych oczekiwań. Niezbędne jest, aby przyszli małżonkowie wcześnie omówili takie kwestie jak: zamiar posiadania dzieci, udział każdego z nich w budżecie rodzinnym, światopogląd czy poglądy religijne.
Większość związków narzeczeńskich kończy się szczęśliwym zawarciem małżeństwa. Jednakże w związku ze stale rosnącymi kosztami organizacji przyjęcia weselnego czy z rosnącymi kosztami zakupu nowej, wspólnej nieruchomości, część narzeczonych odwleka sfinalizowanie swojego związku. W takich przypadkach czasem należy liczyć się z rozstaniem stron i z trudnościami w rozliczeniu ich ewentualnego wspólnego dorobku.
W przypadku instytucji małżeństwa prawo przewiduje wspólnotę lub rozdzielność majątkową, które w prawie wszystkich przypadkach wskazują, jak rozliczać się z dóbr materialnych w momencie zakończenia związku i orzeczenia rozwodu.
Mimo że, oświadczyny nie muszą wcale kończyć się rozstaniem, warto przyjrzeć się sprawie drogich prezentów od narzeczonego lub narzeczonej, którzy po zakończeniu związku mogą oczekiwać ich zwrotu. Narzeczeństwo od strony prawno-finansowej jest skomplikowane i zależy od wielu kwestii.
Coraz częściej narzeczeni obsypują się prezentami i chcą uszczęśliwić swoich przyszłych małżonków. W przypadku opłacenia przez narzeczonego np. operacji plastycznej swojej partnerki lub zakupu bardzo kosztownego pierścionka zaręczynowego nie może on po rozstaniu wymagać zwrotu pieniędzy, ponieważ takie czyny traktowane są jako dobrowolna darowizna.
Inaczej natomiast sytuacja wygląda przy wspólnym kupnie nieruchomości.
– W takiej sytuacji należałoby założyć sprawę sądową o tzw. zniesienie współwłasności. Jeżeli dwie osoby kupują wspólnie mieszkanie, to są współwłaścicielami w częściach ułamkowych. Po rozstaniu współwłaścicieli warto uregulować tę kwestię tak, aby to mieszkanie przyznać na wyłączność jednego z byłych narzeczonych, a drugi miałby prawo do zwrotu wpłaconej przez siebie części na tę nieruchomość – mówi Katarzyna Bórawska, adwokat z kancelarii B-Legal z Torunia.
Spotkamy się w sądzie!
Co w przypadku, gdyby zamożny absztyfikant kupił swojej narzeczonej piękne auto wysokiej klasy, a później odkryłby, że owa narzeczona z wiernością nie ma nic wspólnego?
– W takiej sytuacji darczyńca, który chce odzyskać prezent, musiałby wykazać rażącą niewdzięczność obdarowanej narzeczonej. Takie sprawy są do wybronienia, a auta są do odzyskania – przekonuje z uśmiechem adwokat Katarzyna Bórawska.
Jednakże odwołanie darowizny nie znajdzie zastosowania w sytuacji, w której partnerzy rozstaną się w sposób bezkonfliktowy lub w sposób zawiniony przez darczyńcę. Na podstawie powyższych rozważań warto podkreślić, że polski ustawodawca w żaden sposób nie reguluje dokonywania rozliczeń majątkowych pomiędzy partnerami w związkach nieformalnych. Jak widać, mogą jednak wynikać z tego różne spory, na których gruncie sądy przedstawiać mogą różne linie interpretacyjne.
Jaka jest różnica pomiędzy konkubinatem i narzeczeństwem?
– Konkubenci to osoby, które prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i razem mieszkają. Natomiast ich relacja nie musi prowadzić do zawarcia związku małżeńskiego (pary homoseksualne w Polsce). Mówiąc o narzeczonych, mamy na myśli osoby, które nie muszą ze sobą faktycznie mieszkać, ale złożyli sobie przyrzeczenie i celem ich relacji jest zawarcie związku małżeńskiego. Tutaj uprawnienia tych osób są w zasadzie podobne i niestety znacząco mniejsze od praw małżonków – powiada adwokat Katarzyna Bórawska.
Małżonkowie są zdecydowanie bardziej uprzywilejowani poprzez, chociażby prawo do dziedziczenia po sobie, prawo do podziału wspólnie zgromadzonego majątku, prawo do renty czy emerytury po małżonku, czy prawo do alimentów po rozwodzie.
Jednakże mało osób wie, że przykładowo osobie narzeczonej (także w parze homoseksualnej) przysługuje prawo do udzielenia informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.
Narzeczony może w takim przypadku powoływać się na fakt, iż pozostaje on opiekunem faktycznym pacjenta. Tj. osobą sprawująca, bez obowiązku ustawowego, stałą opiekę nad pacjentem, który ze względu na wiek, stan zdrowia albo stan psychiczny opieki takiej wymaga.
Biorąc pod uwagę powyższe z okazji Walentynek, zakochanym pozostaje się zaręczać a narzeczonym brać ślub.
Adwokat Katarzyna Bórawska jest prawnikiem z kilkuletnim doświadczeniem zawodowym. Ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu gdzie między innymi reprezentowała swój uniwersytet w międzynarodowym konkursie prawniczym Philip C. Jessup International Law Moot Court Competition. Następnie odbyła staż w Ambasadzie RP w Waszyngtonie. Po ukończeniu studiów w związku z zainteresowaniami dotyczącymi polityki zagranicznej odbyła staż w Parlamencie Europejskim w Brukseli gdzie uczestniczyła w pracach m.in. Komisji Spraw Zagranicznych (AFET) oraz Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony (SEDE). Aplikację adwokacką ukończyła w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Toruniu, którą zakończyła pozytywnym złożeniem egzaminu adwokackiego, z najlepszym wynikiem na roku i wpisem na listę adwokatów, prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką w Toruniu. Obecnie adwokat Katarzyna Bórawska zajmuje się przede wszystkim prawem rodzinnym, karnym i gospodarczym. Posiada szczególne doświadczenie w zakresie procedury cywilnej i strategii sądowej. Obecnie prowadzi kompleksową obsługę zagranicznych podmiotów korporacyjnych, reprezentuje też wielu obcokrajowców w postępowaniach sądowych na terenie naszego kraju. Biegle mówi w języku angielskim oraz w stopniu podstawowym komunikuje się po flamandzku.
