– Pamiętamy postać generała Józefa Hallera jako bohatera, który dał Toruniowi wraz ze swoją armią wolność – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski. – W okresie 20-lecia międzywojennego był pomnik Józefa Hallera, który został później zniszczony przez okupantów. Pozostała tablica pamiątkowa, która jest na wewnętrznym dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego. Odzywały się głosy torunian, aby ponownie upamiętnić postać generała Józefa Hallera. Trwały w tej sprawie dyskusje i 17 czerwca 2010 r. Rada Miasta Torunia podjęła uchwałę w sprawie wzniesienia pomnika gen. Józefa Hallera – Honorowego Obywatela Miasta Torunia.
Pomnik stanie na wysepce znajdującej się pomiędzy przeciwległymi jezdniami ulicy Piastowskiej. To właśnie tędy – ul. Piastowską generał Haller wraz ze swoją armią przemaszerował wyzwalając Toruń. Pomnik umieszczony zostanie bezpośrednio przy przejściu dla pieszych, w centralnej części wysepki, gdzie stoi już cokół. Montaż pomnika na cokole nastąpi w piątek, 10 sierpnia 2012 roku około godz. 13.00.
Na cokole znalazły się napisy „Generał Józef Haller 1873 – 1960” oraz „Dowódcy Frontu Pomorskiego wyzwolicielowi Torunia w styczniu 1920 Roku Honorowemu Obywatelowi Naszego Miasta Mieszkańcy Torunia 13 VII 2012”.
– Nic, co było związane z budową pomnika gen. Hallera nie było przypadkowe. Data odsłonięcia – 13 sierpnia 2012 roku to 139 rocznica urodzin generała – powiedział zastępca prezydenta Torunia Zbigniew Fiderewicz. – Uroczystości rozpoczną się w poniedziałek o godz. 12.00 mszą św., po której o godz. 13.00 nastąpi odsłonięcie pomnika. Do Torunia zjadą Hallerczycy z całej Polski. Swój udział zapowiedzieli członkowie Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Hallera i Hallerczyków z podkrakowskich Jurczyc – miejsca urodzenia generała – którzy przybędą do nas z repliką historycznego sztandaru Błękitnej Armii, który w 1919 r. ufundował i osobiście poświęcił papież Benedykt XV i który przekazano dowódcy Armii Polskiej we Francji generałowi Józefowi Hallerowi.
Uroczystość uświetni obecność Orkiestry Wojskowej z Bydgoszczy oraz Klub Jazdy Konnej im. 8 Pułku Strzelców Konnych z Działowa – poprzez obecność jednostek konnych kultywujących najlepsze tradycje polskiej kawalerii.
Uchwałę w sprawie wzniesienia pomnika gen. Józefa Hallera, Honorowego Obywatela Miasta Torunia, podjęła Rada Miasta Torunia, 17 czerwca 2010 r. Kilka miesięcy później, 21 października zatwierdzona została lokalizacja pomnika. Powołano również Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika. To on podjął decyzję o wyłonieniu artysty rzeźbiarza – wykonawcy toruńskiego monumentu – w drodze zamkniętego konkursu, który został przeprowadzony w terminie maj-czerwiec 2011 r. Zwycięskim projektem okazała się praca autorstwa Andrzeja Borcza – artysty rzeźbiarza, adiunkta II stopnia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK.
Uroczystości związane z odsłonięciem pomnika gen. Józefa Hallera Honorowego Obywatela Miasta Torunia odbędą się w poniedziałek, 13 sierpnia 2012 r.
Program:
godz. 12:00 – msza św. pod przewodnictwem Jego Ekscelencji ks. Józefa Guzdka Biskupa Polowego Wojska Polskiego w Kościele Garnizonowym w Toruniu
godz. 13:00 – uroczystość odsłonięcia pomnika gen. Józefa Hallera, ul. Piastowska / plac św. Katarzyny
W uroczystościach udział wezmą:
- reprezentujący Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prof. Tomasz Nałęcz z Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
- Pani Barbara Haller z Katowic – przedstawiciel zasłużonego dla Polski rodu Hallerów, prawnuczka generała broni Józefa Hallera
- Jego Ekscelencja ks. Józef Guzek Biskup Polowy Wojska Polskiego
Uroczystości odsłonięcia towarzyszyć będzie wystawa przygotowana przez Muzeum Okręgowe zatytułowana „Powrót Pomorza do Polski w 1920 r. Dowódca wojsk Frontu Pomorskiego generał Józef Haller”, zlokalizowana na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego. Wystawa będzie czynna od 10 do 19 sierpnia 2012 r.
Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.