Jakie rozwiązania wybrać, gdy planujemy termomodernizację domu? Postaw na sprawdzoną pompę ciepła

Droga do ciepłego, komfortowego i tańszego w eksploatacji domu wiedzie przez jego termomodernizację. Dla skutecznej poprawy efektywności energetycznej budynku kluczowe znaczenie ma zastosowanie przy pracach termomodernizacyjnych odpowiednich rozwiązań, w tym również źródła ogrzewania. W tym artykule omówimy najważniejsze aspekty związane z wyborem pomp ciepła, ze szczególnym naciskiem na jakość i efektywność tych urządzeń.

Statystycznie w Polsce niemal 80% całej energii zużywanej w domu jednorodzinnym jest przeznaczone na ogrzewanie pomieszczeń i przygotowanie ciepłej wody użytkowej (c.w.u.)[1]. W przypadku starszych, już użytkowanych budynków sposobem na oszczędność energii oraz zmniejszenie kosztów eksploatacji jest termomodernizacja. Ważny element tej inwestycji stanowi wymiana źródła ogrzewania. Jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań jest pompa ciepła. Żeby jej użytkowanie przyniosło oczekiwane korzyści, musi być jednak to urządzenie odpowiedniej jakości. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy wyborze pompy ciepła.

Jakie korzyści daje pompa ciepła?

Przyjrzymy się najpierw, jakie korzyści daje wykorzystanie pompy ciepła. Przede wszystkim pozwala ona na obniżenie wydatków na utrzymanie domu i zwiększenie jego efektywności energetycznej. Jest to urządzenie kilkukrotnie bardziej wydajne w wytwarzaniu energii cieplnej niż np. kondensacyjne kotły gazowe czy nowoczesne kotły pelletowe. Pompa ciepła jest w stanie skutecznie ogrzewać również takie budynki, których termoizolacja nie spełnia najnowszych wymogów. Warunkiem jest prawidłowy dobór urządzenia i komponentów instalacji do potrzeb budynku oraz ich fachowy montaż. Przy kompleksowej termomodernizacji domu możemy jednak osiągnąć skumulowany efekt – im lepsza izolacja termiczna budynku i mniejsze straty ciepła, tym wyższą efektywność uzyska urządzenie i mniej energii z sieci zużyje. Na pytanie, jaki jest optymalny zakres termomodernizacji odpowie audyt energetyczny, który powinien poprzedzać inwestycję.

Pompa ciepła to również rozwiązanie przyszłościowe i opłacalne kosztowo, które podnosi wartość nieruchomości. Jest przy tym także bardzo wygodna w eksploatacji i w porównaniu np. z kotłami na pellet  praktycznie bezobsługowa (poza przeglądami i konserwacją, które powinny być wykonywane przez specjalistę). Nie wymaga naszego ciągłego zaangażowania, uzupełniania opału czy też usuwania popiołu ze spalania. Jej pracą można wygodnie sterować zdalnie, np. poprzez aplikację na smartfonie.

W zakresie kosztów eksploatacji pompa ciepła jest obecnie jedną z najtańszych opcji do ogrzewania domu, a najtańszą wśród bezobsługowych urządzeń grzewczych. Niektóre modele pomp ciepła współpracujących z wodnym systemem centralnego ogrzewania budynku mogą ponadto służyć do efektywnego chłodzenia domu latem – zbędny jest wówczas montaż typowej klimatyzacji. W budynku modernizowanym wymaga to jednak wymiany tradycyjnych grzejników na klimakonwektory lub zastosowania instalacji płaszczyznowej (np. podłogówki). Jeśli pompa ciepła zostanie połączona z fotowoltaiką, to koszty jej pracy na potrzeby grzewcze można dodatkowo obniżyć nawet o połowę, a wydatki na klimatyzację będą wówczas naprawdę znikome.

– Jeśli dziś decydujemy się na konkretną technologię grzewczą, to warto oceniać jej opłacalność nie tylko w odniesieniu do aktualnych cen energii i paliw, ale przede wszystkim biorąc pod uwagę możliwą zmianę tych cen w kolejnych latach. Wybrane urządzenie grzewcze będziemy przecież użytkować przez co najmniej kilkanaście lat. A w tym przypadku elektryczne pompy ciepła są bezkonkurencyjne, bo wszelkie analizy wskazują, że ich eksploatacja będzie coraz tańsza w relacji do pozostałych technologii – zaznacza Paweł Lachman, prezes zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła PORT PC, Partnera kampanii „TERMOMODERNIZACJA+DOBRY MONTAŻ”. − Przede wszystkim ceny energii elektrycznej, która w Polsce jest obecnie w większości produkowana przy wykorzystaniu węgla i w związku z tym obciążona podatkiem od emisji ETS (ok. 20%), będą mieć trwały trend spadkowy, m.in. dzięki coraz większemu udziałowi energii z odnawialnych źródeł, która nie jest objęta tym podatkiem. Natomiast ceny gazu czy węgla zużywanego w gospodarstwach domowych będą rosnąć z uwagi na konieczność ich urealnienia, co w przypadku gazu częściowo już się dzieje. Ponadto, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”, ceny paliw kopalnych zostaną – podobnie jak dotychczas ceny energii elektrycznej – obciążone podatkiem od emisji, tzw. ETS2,  w pierwszym etapie w 2027 roku, a następnie w wyższym wymiarze w 2030 roku. Wiele wskazuje również na to, że będą rosnąć ceny pelletu, m.in. z uwagi na ograniczoną podaż tego paliwa – wyjaśnia Paweł Lachman.  

Ważnym aspektem w przypadku pompy ciepła jest również poprawa jakości powietrza w budynku i jego najbliższym otoczeniu. Pompa ciepła nie powoduje lokalnej emisji w miejscu, gdzie jest wykorzystywana – w przeciwieństwie do kotłów na paliwa kopalne (gaz, węgiel, olej) czy biomasę. Jeśli w ramach termomodernizacji montujemy pompę np. zamiast tzw. „kopciucha”, to poprawę jakości powietrza odczujemy bardzo wyraźnie.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze pompy ciepła? 

Żeby uzyskać wszystkie korzyści z zastosowania pompy ciepła, warto zadbać o wybór urządzenia o wysokiej jakości, poświadczonej przez renomowane europejskie certyfikaty, takie jak np. HP Keymark („HP” w nazwie odnosi się do „Heat Pump”, czyli pompy ciepła). Certyfikat ten potwierdza, że produkt spełnia wymagania określonych norm europejskich dotyczących efektywności energetycznej  i standardów technicznych. Gwarantuje również, że pompa ciepła, która trafia na rynek z produkcji seryjnej, ma takie same parametry jak urządzenie poddane badaniom w atestowanym laboratorium. Dzięki temu, jako inwestorzy zyskujemy pewność, że wybieramy urządzenie wydajne, bezpieczne, trwałe i przyjazne dla środowiska.

Warto wspomnieć, że w zakresie certyfikacji przy kwalifikowaniu pomp ciepła do programu „Czyste Powietrze” trwa obecnie dialog branży z polskim rządem, który planuje wycofanie się z uznawania europejskich certyfikatów wraz z początkiem 2025 roku. Tymczasem, PORT PC wspierany przez inne polskie organizacje branżowe zabiega, aby w „Czystym Powietrzu” pompy ciepła z certyfikatem HP Keymark (tak samo jak z pokrewnym certyfikatem EHPA Q czy certyfikatem Eurovent) były bez przeszkód i ograniczeń czasowych kwalifikowane na listę ZUM (Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów), która uprawnia do uzyskania dofinansowań. Certyfikaty EHPA Q i Eurovent to znaki jakości nadawane pompom ciepła przez wiodące europejskie organizacje branżowe: Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) i Europejskie Stowarzyszenie Producentów Urządzeń Klimatyzacyjnych i Chłodniczych (Eurovent). Więcej informacji na ten temat można znaleźć w artykule dostępnym na stronie internetowej PORT PC.

Parametry pompy ciepła powinny być dostosowane do potrzeb energetycznych domu, do czego niezbędna jest profesjonalna ocena zapotrzebowania budynku na ciepło na podstawie audytu energetycznego. Instalacja musi być wyposażona w odpowiednie komponenty, np. regulator pogodowy czy bufor ciepła. Równie istotny jest dobry montaż pompy przeprowadzony przez wykwalifikowanego wykonawcę, który posiada autoryzację producenta wybranego przez nas produktu. Dla bezproblemowego i bezpiecznego użytkowania urządzenia konieczne są też regularne przeglądy i serwis. Warto zwrócić tutaj uwagę na certyfikat EHPA Q (wydawany w Polsce przez PORT PC), dla którego wydania bazę stanowi wspomniany już wcześniej certyfikat HP Keymark. Znak EHPA Q gwarantuje, że producent pompy zapewnia profesjonalny serwis na terenie całego kraju, dostępność części zamiennych (przez min. 10 lat po zakończeniu produkcji danego modelu), prowadzi szkolenia instalatorów, dostarcza dokumentację techniczną w języku polskim i posiada na terenie naszego kraju swoje przedstawicielstwo.

Przy zakupie pompy ciepła nie warto zatem szukać oszczędności i podejrzanie tanich ofert. Pamiętajmy, że to urządzenie, które wybieramy z myślą o eksploatacji przez co najmniej kilkanaście lat. Najlepiej więc postawić na renomowanych producentów, którzy posiadają odpowiednie certyfikaty i oferują sprawdzone rozwiązania.

[1] Źródło: Poradnik PORT PC – Pompuj ciepło z głową – część III