Fundacja Ogólnopolski Operator Oświaty 
Spontaniczna, przyjemna i dobrowolna – to cechy, które definiują zabawę. Dla dziecka jest ona naturalnym sposobem odkrywania świata, a dla rodzica może stać się okazją do budowania pozytywnej relacji oraz wsparcia w rozwoju malucha. Jak sprawić, by wspólna zabawa była zarazem radosna i edukacyjna?
Etapy rozwoju zabawy – kiedy dorosły powinien dołączyć?
Każdy rodzic powinien pamiętać, że nie w każdym etapie rozwoju dziecka jego aktywne uczestnictwo w zabawie jest konieczne. Najmłodsze dzieci na początku bawią się same, poznając swoje ciało i otoczenie. Z czasem do ich świata dołączają przedmioty – grzechotki, maskotki, klocki, które są dotykane, gryzione i rzucane.
– Pod koniec okresu żłobkowego dziecko zaczyna dostrzegać innych oraz ich zabawki. Dopiero w wieku przedszkolnym pojawia się zabawa grupowa, w której dorosły może pełnić funkcję organizatora – tłumaczy psycholog Karolina Kolman, ekspertka platformy poradnikowej #MAMYNATORADĘ fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Jego rola polega na nauce zasad współpracy, pomaganiu w radzeniu sobie z porażkami oraz zachęcaniu do podejmowania wyzwań.
Jakie zabawy są najbardziej rozwijające?
W zależności od etapu rozwoju dziecka warto wybierać odpowiednie aktywności:
Zabawa tematyczna – dzieci naśladują dorosłych, odgrywają role lekarza, nauczyciela czy kucharza. Wspólne udział w takich zabawach pozwala rodzicowi nauczyć dziecko ważnych zachowań, np. jak radzić sobie w gabinecie lekarskim.
Zabawa konstrukcyjna – budowanie z klocków, układanie puzzli czy tworzenie modeli z plasteliny wspiera rozwój kreatywności, logicznego myślenia i sprawności manualnej.
Zabawy ruchowe – skakanie, bieganie, wspinaczka to ważny element rozwoju fizycznego. Rodzic powinien dać dziecku swobodę, interweniując tylko w niebezpiecznych sytuacjach.
Eksperymenty i zabawy badawcze – pozwalają dziecku odkrywać świat, np. poprzez obserwacje przyrody, zabawy z wodą czy proste eksperymenty domowe.
Ile czasu dziennie na zabawę z dzieckiem?
Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, ile czasu dziennie rodzic powinien poświęcić na zabawę z dzieckiem. Najważniejsze jest pełne zaangażowanie. Lepsze będzie 15 minut intensywnej wspólnej zabawy niż dwie godziny spędzone na pół gwizdka, z telefonem w ręce.
– Dziecko samo sygnalizuje, kiedy potrzebuje towarzystwa rodzica, a kiedy woli pobawić się samodzielnie – tłumaczy psycholog Karolina Kolman, ekspertka fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Warto uczyć się rozpoznawania tych sygnałów.
Czy zabawki są niezbędne?
Zabawki są pomocne, ale ich nadmiar może przytłoczyć dziecko i ograniczyć jego kreatywność. Czasem garnek i drewniana łyżka mogą być lepszymi narzędziami do zabawy niż elektroniczny gadżet. Ważne jest, by zabawki były dostosowane do wieku i wspierały rozwój dziecka, zamiast go ograniczać.
Technologie, takie jak telewizja czy gry komputerowe, mogą być interesujące dla dziecka, ale powinny być dawkowane rozsądnie. Nadmiar ekranów może wpływać negatywnie na koncentrację i rozwój umiejętności poznawczych.
Nauka dzielenia się zabawkami
Jeśli dziecko ma rodzeństwo, warto nauczyć je zarządzania własnymi zabawkami. Metoda trzech pudełek może pomóc w uniknięciu konfliktów:
Pierwsze pudełko – zabawki tylko dla jednego dziecka.
Drugie pudełko – zabawki drugiego dziecka.
Trzecie pudełko – zabawki wspólne, dostępne dla wszystkich.
Dziecko nie powinno być zmuszane do dzielenia się zabawkami. Warto nauczyć je, że może odmówić, ale też zachęcać do wspólnej zabawy.
– Zabawa to kluczowy element dziecięcego świata. Będąc jego częścią, możemy nie tylko pomóc w prawidłowym rozwoju dziecka, ale też budować trwałe i silne więzi – podkreśla psycholog Karolina Kolman. – Podchodźmy świadomie do tego, jak spędzamy czas z naszymi pociechami.
Podpowiedzi dla rodziców
Angażuj się w zabawę całkowicie, nawet jeśli to tylko 15 minut dziennie.
Nie zasypuj dziecka zabawkami – prostota rozwija kreatywność.
Ograniczaj wpływ technologii i zachęcaj do aktywności fizycznej.
Wspieraj samodzielność, ale miej czas na wspólną zabawę, gdy dziecko tego potrzebuje.
* * *
Porada jest częścią projektu społecznego #MAMYNATORADĘ, którego celem jest wspieranie rodziców w dbaniu o prawidłowy rozwój dzieci. Bezpłatne poradniki dla rodziców opracowują doświadczeni pedagodzy, psycholodzy dziecięcy i logopedzi z praktyką w szkołach i przedszkolach: https://operator.edu.pl/pl/poradnia
Projekt prowadzi fundacja edukacyjna Ogólnopolski Operator Oświaty. Finansowany jest z dobrowolnych datków i darowizn oraz odpisów 1,5% podatku PIT (KRS 00000 44866).
* * *
Fundacja Ogólnopolski Operator Oświaty od 2001 roku prowadzi działalność edukacyjną, społeczną oraz wspiera samorządy w realizacji zadań i projektów oświatowych. Fundacja jest organizacją pożytku publicznego. Prowadzi bezpłatne przedszkola i szkoły w całej Polsce, w których uczy się 9000 dzieci i młodzieży. Fundacja OOO realizuje również ogólnopolskie projekty edukacyjne, społeczne i rozwojowe: #MAMYNATORADĘ. Poradniki dla rodziców • Dbamy o #EMOOOCJE. Opieka psychologiczna w szkołach i przedszkolach • #LabOOOratorium. Twórz z nami innowacje.
