Piotr Czerniejewski 
Jesiennozimowe miesiące bywają melancholijne i przygnębiające – dni stają się krótkie, szybciej zapada zmrok, a chłód i deszcz nie zachęcają do wyjścia z domu. To idealny moment, by sięgnąć po filmy, które pozwalają zanurzyć się w innym świecie. Jednak wśród milionów tytułów dostępnych teraz w internecie łatwo poczuć się zagubionym. ARTE.tv, bezpłatna europejska platforma streamingowa, przygotowała zestaw propozycji na długie jesiennozimowe wieczory. W zestawieniu znalazły się tytuły przybliżające nam kraje północy: mroźne i surowe, o odmiennej kulturze i fascynującej mitologii. To opowieści prowadzące widza zarówno przez realne krajobrazy, tradycje i wydarzenia, jak i przez świat mitów, legend oraz wyobraźni. Łączy je nastrój sprzyjający wyciszeniu. Wszystkie filmy dostępne są online – bezpłatnie, z polskimi napisami.
ISLANDIA – NARODOWE HOBBY OPARTE NA WEŁNIE I WYOBRAŹNI
Islandia słynie z wyjątkowych krajobrazów, surowego klimatu i Wikingów. Dokument „Islandia: robienie na drutach – męskie zajęcie!” pokazuje ten kraj od strony, której wielu widzów się nie spodziewa. Robienie na drutach – zajęcie kojarzone stereotypowo jako domena kobiet – ma w tym kraju długą historię również jako hobby mężczyzn. Na dalekiej północy, gdzie klimat przez wieki decydował o przetrwaniu, umiejętność wytwarzania ciepłych ubrań była nie tylko praktyczna, ale fundamentalna. Film pokazuje świat ludzi, dla których dzianie jest naturalną częścią codzienności, a wełna – surowcem o kluczowym znaczeniu. Islandzkie owce, żyjące w trudnych warunkach, wykształciły wyjątkową strukturę wełny, dzięki której klasyczne islandzkie swetry lopapeysa stały się rozpoznawalne na całym świecie. Tradycja ta przeżywa dziś renesans – jest obecna w modzie, rzemiośle, turystyce i codziennej kulturze wyspy. Dokument pokazuje tę praktykę jako element stylu życia i społecznej więzi, szczególnie ważnej w niewielkiej, rozproszonej populacji Islandczyków.
NORDYCKIE MITY – PODRÓŻ DO ŹRÓDEŁ EUROPEJSKIEJ WYOBRAŹNI
Wraz z François Busnelem widz wkracza w świat, który inspirował artystów od średniowiecznych skaldów, przez romantyków XIX wieku, po współczesną kulturę popularną. „Mity wikingów. Wizja Odyna” przypomina, że nordycka mitologia to nie zbiór odległych opowieści, a system wierzeń, który kształtował tożsamość Skandynawii i Islandii, a wraz z ekspansją Wikingów przenikał do kultur europejskich. Pierwszy odcinek serii skupia się na Odynie – władcy bogów, patronie mądrości, poezji i wojny. To postać wieloznaczna, często przedstawiana jako wędrowiec poszukujący wiedzy. Dokument przedstawia mity i pokazuje, dlaczego do dziś fascynują i wpływają na szeroko rozumianą popkulturę. Pozwala spojrzeć na nordycką mitologię jako na jedną z najważniejszych opowieści europejskiego dziedzictwa.
TOLKIEN – ŻYCIE, Z KTÓREGO NARODZIŁA SIĘ MITOLOGIA
Twórca „Władcy Pierścieni” często postrzegany jest jako autor literatury fantasy, lecz jego dzieła są głęboko zakorzenione w doświadczeniach XX wieku. Film „Tolkien: prawdziwa historia Pierścieni” przybliża lata młodości twórcy uniwersum elfów, krasnoludów i hobbitów, naznaczone surowymi realiami I wojny światowej oraz środowisko oksfordzkie, w którym dojrzewały jego językowe i mitotwórcze fascynacje. Portret Tolkiena to jednocześnie opowieść o człowieku, który łączył w sobie naukowca, żołnierza i artystę. Jego pasja do języków była czymś więcej niż fascynacją filologiczną – stanowiła fundament całego uniwersum literackiego. Zdolność tworzenia kompletnych systemów językowych, wraz z ich historią i kulturą, wyróżniała go na tle epoki i do dziś pozostaje ewenementem w świecie literatury. W rezultacie powstaje obraz twórcy, którego wizja Śródziemia wyrosła z połączenia osobistych przeżyć, badań naukowych i głębokiej refleksji nad ludzką naturą, złem czy heroizmem. Kontekst biograficzny pozwala lepiej dostrzec, jak ogromna wiedza lingwistyczna Tolkiena i realia epoki wpłynęły na jego wyjątkową zdolność budowania własnych mitów, języków i światów.
IRLANDIA – ZIELONA WYSPA, KTÓRĄ TWORZY WIATR, MORZE I HISTORIA
Irlandia to miejsce, w którym od tysięcy lat natura i kultura tworzą nierozłączną całość. Wysokie klify, dramatyczne wybrzeża i rozległe zielone przestrzenie od wieków wpływały na życie mieszkańców wyspy, nadając mu rytm wyznaczany przez morze i wiatr. Film „Irlandia, między lądem a morzem” zabiera widza w podróż od czasów Celtów, poprzez średniowiecze, inwazje Normanów i Wikingów, po nowożytną historię Irlandii. Zmieniające się fale osadnictwa i politycznych napięć pozostawiły ślady w języku, architekturze i tradycjach, które do dziś są wyczuwalne w krajobrazie kulturowym wyspy. Dokument wydobywa piękno regionu i pokazuje mieszkańców, którzy – często z dala od wielkich aglomeracji – żyją zgodnie z rytmem natury, korzystając z dziedzictwa przodków i budując nowoczesną tożsamość z poszanowaniem przeszłości. Film zachwyca zdjęciami krajobrazów, które dla wielu są jednym z najpiękniejszych w Europie.
ARTE.TV – STALE OTWARTE DRZWI DO EUROPEJSKIEJ KULTURY
Jesienne zestawienie filmów to jedynie skrawek szerokiej oferty ARTE.tv. Platforma udostępnia bezpłatnie setki dokumentów, filmów i reportaży dotyczących historii, kultury, sztuki, społeczeństw i podróży. Dzięki temu widzowie mogą zanurzyć się w opowieściach, które poszerzają wiedzę o świecie i inspirują do odkrywania kultury europejskiej. Wszystkie filmy są dostępne online, w polskiej wersji językowej, bez konieczności subskrypcji i zakładania konta.
