Obecny model funkcjonowania banków zdjęć oraz kwestie prawne związane z wykorzystaniem plików często generuje pewne wątpliwości, i to nie tylko wśród osób rozpoczynających pracę z grafiką. Ponadto, to wciąż obszar, w którym notorycznie dochodzi do nadużyć oraz nieporozumień wynikających z braku wiedzy. Zaczyna się od szukania zdjęć w wyszukiwarkach internetowych, które następnie są masowo kopiowane i wykorzystywane zarówno na stronach internetowych firm, w prezentacjach, do ilustracji treści w mediach społecznościowych czy artykułów prasowych. Niestety, takie działania sprowadzają się do pospolitej kradzieży intelektualnej. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych za bezprawne wykorzystywanie utworów, w tym zdjęć i innych prac, grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności nawet do lat pięciu. Można tego uniknąć, zwłaszcza że legalne obrazy możemy nabyć już od kilkudziesięciu groszy. Przykładowo w serwisie Fotolia to koszt zaledwie od 0,51 zł w abonamencie i 2,50 zł w systemie kredytów.
Która licencja?
Royalty Free i Rights Managed to dwa podstawowe typy licencji. Na co pozwalają, a co jest absolutnie wbrew prawu? Kupując zdjęcia na licencji Royalty Free – najczęściej stosowanej w przypadku zdjęć i muzyki – licencjobiorca płaci jednorazowo, zyskując w ten sposób prawa do wykorzystania obrazu na określonych w licencji warunkach. W banku zdjęć Fotolia, zyskuje się prawo do dowolnego (z uwzględnieniem warunków licencyjnych) i wielokrotnego użycia zakupionego obrazu, bez żadnych limitów ilości kopii (nakładu/wyświetleń), czasu oraz terytorium geograficznego. Warto wspomnieć jeszcze, że na rynku agencji fotograficznych licencjodawcy rozróżniają dwa podtypy Royalty Free – licencje standardowe i rozszerzone. Z kolei licencja Rights Managed, zwana powszechnie RM, odnosi się w branży fotograficznej do prawa, które najczęściej jedynie zezwala na pojedyncze wykorzystanie zakupionej fotografii w ograniczonej ilości nakładu. Jeżeli licencjobiorca chce wykorzystywać nabyte zdjęcia powtórnie lub do innych zastosowań najczęściej musi wykupić dodatkową licencję.
Czym się różni licencja standardowa od rozszerzonej?
To pytanie, z którym pracownicy banku zdjęć muszą mierzyć się co dzień. Zasadnicza różnica między tymi dwoma typami polega na ograniczonym polu eksploatacji plików i podziału na ilustracje oraz tworzenie produktów gotowych, przeznaczonych do sprzedaży. Kupując obraz na zasadach licencji standardowej, plik może być wykorzystany do stworzenia projektu, dla przykładu możemy go użyć do produktu promocyjnego. Jeżeli natomiast np. dany kubek i kalendarz mają być produktami komercyjnymi, sprzedawanymi w sklepach, konieczne będzie już wykupienie licencji rozszerzonej. Co ważne, jeżeli dany plik wykorzystaliśmy do projektu dla jednego klienta, chcąc z niego skorzystać przy innym projekcje dla kolejnego klienta, konieczne będzie wykupienie licencji dodatkowej zezwalającej wykorzystanie pliku na przykład do reklamy.