Barbara Prokurat 
Kto korzysta z takich rozwiązań? Wyobraźmy sobie sytuację, że dwójka rodzeństwa w wyniku adopcji trafia do dwóch różnych rodzin. Po latach odnajduje się i chce mieć pewność, że rzeczywiście jest rodzeństwem. To oczywiście tylko jeden z przykładów zastosowania testów genetycznych w ustalaniu biologicznego pokrewieństwa. Badania te wykorzystuje się bowiem do określania różnego rodzaju relacji. A na czym właściwie polegają takie testy?
Skąd pobierany jest materiał genetyczny do badania pokrewieństwa?
Na potrzeby badania genetycznego w kierunku pokrewieństwa pobiera się albo wymaz z policzka, albo dostarcza przedmiot, na którym potencjalnie znajduje się DNA badanej osoby. Do tzw. próbek śladowych zalicza się:
- włosy z cebulkami;
- fragmenty naskórka;
- szczoteczkę do zębów;
- maszynkę do golenia;
- gumę do żucia;
- niedopałek papierosa;
- dziecięce gryzaki i smoczki;
- tampony/podpaski;
- paski z glukometru
…i wiele innych przedmiotów codziennego użytku.
Badanie pokrewieństwa – laboranci mają do wyboru kilka metod analizy
A dokładnie 3 metody: analizę chromosomów płciowych (X, Y), analizę mitochondrialnego DNA oraz analizę statystyczną. Przy wyborze techniki analizy pracownicy laboratorium kierują się przede wszystkim tym, jakiej płci są badane osoby. Czym poszczególne metody różnią się od siebie?
Analiza chromosomu Y – czyli badanie na pokrewieństwo w linii ojcowskiej
Chromosom Y – występujący tylko u mężczyzn – jest dziedziczony w zasadzie w niezmienionej formie w prostej linii męskiej. To oznacza, że przechodzi z ojca na syna. (ojciec przekazuje go synowi, a ten swojemu synowi itd.). W praktyce chromosom Y jest więc taki sam u wszystkich męskich członków rodziny w prostej linii. I to właśnie dzięki w zasadzie identycznemu chromosomowi Y można określić czyjeś pokrewieństwo. Po metodę tę sięga się jednak tylko wtedy, gdy konieczne jest ustalenie pokrewieństwa między osobami płci męskiej, np. między wujkiem a bratankiem, dziadkiem i wnukiem, czy dwójką potencjalnych braci.
Analiza chromosomu X – gdy trzeba sprawdzić, czy dwie kobiety są siostrami…
…i mają tego samego biologicznego ojca. Ociec przekazuje bowiem swój chromosom X wyłącznie potomstwu płci żeńskiej (córkom), matka zaś potomstwu obu płci. Stąd prosty wniosek, że u dwóch kobiet będących siostrami jeden z chromosomów X (ten pochodzący od ojca) będzie wyglądał tak samo.
Analiza mitochondrialnego DNA – czyli badanie na pokrewieństwo w linii matczynej
Mitochondrialny DNA (mtDNA) w całości pochodzi od matki, która przekazuje go wszystkim swoim dzieciom (zarówno córkom, jak i synom). mtDNA jest dziedziczony w sposób analogiczny do chromosomu Y, czyli z pokolenia na pokolenie w praktycznie niezmienionej formie. Za pomocą tej metody analizy można np. sprawdzić, czy dwie kobiety są siostrami mającymi tę samą matkę.
Analiza statystyczna – w tym badaniu udział może wziąć każdy bez względu na płeć
Na podstawie zebranych próbek laboranci ustalają najpierw indywidualne profile genetyczne badanych, a potem za pomocą programu do analizy statystycznej obliczają, z jakim prawdopodobieństwem osoby badane są ze sobą spokrewnione. Uczestnikiem takiego badania może być każdy bez względu na płeć, ważne jednak, aby przynajmniej jedna osoba była płci żeńskiej.
Badania pokrewieństwa – rozwiązują wiele życiowych problemów
Sytuacja, kiedy nie jesteśmy pewni łączących nas więzi z najbliższym członkiem rodziny na pewno nie należy do łatwych. Na szczęście istnieją narzędzia pozwalające w szybki sposób pozbyć się wątpliwości. Jednym z takich narzędzi jest właśnie test DNA. Daje on wiele możliwości. Badanie pokrewieństwa można przeprowadzić w wielu kombinacjach i z udziałem różnych członków rodziny. Wynik badania może być potem wykorzystany np. w sprawie alimentacyjnej czy spadkowej.
Autor: testDNA, www.testdna.pl/
Zdjęcie: Pixabay.com
