Co robić, kiedy dziecko obgryza paznokcie? Porady psychologa dziecięcego

Dla dzieci gryzienie palców to często sposób na nudę czy stres. Naszą rolą jest jednak reagować, kiedy widzimy, że maluch obgryza paznokcie. I to nie tylko ze względu na estetykę, ale także potencjalne przyczyny takiego zachowania. Jakie mogą one być i co możemy zrobić? 

Co jest przyczyną obgryzania paznokci u dzieci?

Trudno naprawić problem, jeśli nie zna się przyczyny, więc przede wszystkim należy się zastanowić, dlaczego dziecko obgryza paznokcie. Potencjalnych powodów jest kilka, a te najbardziej skrajne to nawet ADHD, różnego rodzaju zaburzenia lękowe czy lęk separacyjny.

• Najczęściej jednak nawyk obgryzania paznokci ma podłoże w stresie, których dziecko doświadcza.
• Czasem także winne jest napięcie mięśniowe, które maluch w taki sposób rozładowuje.

– Powinniśmy więc obserwować, kiedy tego rodzaju zachowanie się nasila. Jeżeli będziemy rozmawiać z naszą pociechą, dowiemy się, co ją trapi i szybko odkryjemy jakie sytuacje mogą potęgować ten stresowy nawyk – tłumaczy psycholog Karolina Lenart, ekspertka platformy poradnikowej #MAMYNATORADĘ fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Trudna sytuacja rodzinna, brak porozumienia z jednym z domowników albo narodziny drugiego dziecka. To także możliwe wyzwalacze dla takich odruchów.

Zdarza się, że powodów należy szukać w szkole lub przedszkolu. Zbliża się wystąpienie publiczne dziecka? A może musi zintegrować się z nową grupą i ta sytuacja je niepokoi? To właśnie może być przyczyną obgryzania paznokci.

Co zrobić gdy dziecko obgryza paznokcie?

Rodzic, który zauważy u swojej pociechy obgryzione paznokcie, powinien rozważyć wizytę u psychologa dziecięcego. To pozwoli o wiele lepiej zdiagnozować problem i dowiedzieć się, czy jest on głębiej zakorzeniony, czy po prostu powodem jest jakaś stresująca sytuacja. Co pomoże nam się pozbyć takiego nawyku u dziecka?

• Rozwiązaniem, po które możemy sięgnąć, są specjalne preparaty dostępne w aptece. Smarujemy dzieciom palce, a gorzki smak, który pozostawia substancja, ma je zniechęcić do kontynuowania niepożądanych czynności. Musimy jednak mieć na uwadze, że nie na każdego malucha to zadziała.
• Wiele lepszą opcją może być przekształcenie jednego nawyku w drugi, mniej szkodliwy dla dziecięcych palców. Z pomocą przyjdą różnego rodzaju sensoryczne zabawki, w tym tzw. gniotki. Zajęte ręce nie będą wędrować do buzi, a maluch nie będzie już odczuwał potrzeby ich gryzienia.
• Nawet zwykłe gumki recepturki mogą tutaj wiele zdziałać, a nawet zmienić walkę z nawykiem w fajną zabawę. Zakładając je na małe paluszki czy na nadgarstki, sprawimy dziecku swego rodzaju kolorową biżuterię, którą z chęcią będzie nosić.

Jednak tym, co jest najważniejsze w pozbywaniu się takich nawyków, zawsze będzie rozmowa z dzieckiem.

– Musimy dać mu do zrozumienia, że obgryzanie paznokci jest niewłaściwym zachowaniem – mówi Karolina Lenart, ekspertka fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Jednocześnie starajmy się, żeby taka rozmowa nie była nerwowa i koniecznie strońmy od krzyków oraz krytyki.

Oprócz uświadomienia dziecku, dlaczego nie warto obgryzać paznokci, dajmy mu też nasze wsparcie. Rodzic, który sam w młodym wieku zmagał się z tym natręctwem, może podzielić się z pociechą swoimi doświadczeniami. To pomoże nawiązać nić porozumienia i łatwiej znaleźć rozwiązanie.

Do jakiego lekarza z obgryzaniem paznokci?

Obserwując dziecko na co dzień, możemy być w stanie samodzielnie określić, z czego wynika nawyk obgryzania paznokci. Niemniej jednak warto zasięgnąć porady psychologa dziecięcego, którego opinia również będzie dla nas cenną podpowiedzią. To właśnie lekarz, do którego przede wszystkim powinniśmy wybrać się w takim wypadku.

Kolejne kroki zależne będą od wydanej diagnozy. Być może okaże się, że maluch ma ADHD, zmaga się z jakimiś głębszymi lękami lub ma problemy na tle sensorycznym. Wówczas specjalista pokieruje nas na odpowiednie badanie. Diagnoza integracji sensorycznej sprawdzi, czy dziecko prawidłowo odbiera bodźce z otoczenia, czy też potrzebuje silniejszej stymulacji np. właśnie gryzienia palców.

– Pamiętajmy, że obgryzanie ma również wymiar fizyczny. Troszcząc się o psychikę dziecka, nie zapominajmy o jego ciele – radzi psycholog Karolina Lenart. – Jeśli oglądając ręce malucha zauważymy jakieś ranki czy skaleczenia, powinniśmy udać się do pediatry. Dzięki temu uda się uniknąć zakażenia.

Podpowiedzi dla rodziców:

• Obserwuj dziecko. Uważny rodzic najszybciej zorientuje się, jakie są powody gryzienia palców oraz czy towarzyszą temu dodatkowe objawy.
• Konsultuj się z psychologiem dziecięcym. Specjalista pomoże odkryć lub potwierdzić przyczynę.
• Rozmawiaj z dzieckiem. Zrozumienie okazane przez rodzica jest podstawą w pokonywaniu większości problemów, zarówno podczas szukania przyczyn, jak i rozwiązań.

* * *

Porada jest częścią projektu społecznego #MAMYNATORADĘ, którego celem jest wspieranie rodziców w dbaniu o prawidłowy rozwój dzieci. Bezpłatne poradniki dla rodziców opracowują doświadczeni pedagodzy, psycholodzy dziecięcy i logopedzi z praktyką w szkołach i przedszkolach: https://operator.edu.pl/pl/poradnia

Projekt prowadzi fundacja edukacyjna Ogólnopolski Operator Oświaty. Finansowany jest z dobrowolnych datków i darowizn oraz odpisów 1,5% podatku PIT (KRS 00000 44866).

* * *

Fundacja Ogólnopolski Operator Oświaty od 2001 roku prowadzi działalność edukacyjną, społeczną oraz wspiera samorządy w realizacji zadań i projektów oświatowych. Fundacja jest organizacją pożytku publicznego. Prowadzi bezpłatne przedszkola i szkoły w całej Polsce, w których uczy się 9000 dzieci i młodzieży. Fundacja OOO realizuje również ogólnopolskie projekty edukacyjne, społeczne i rozwojowe: #MAMYNATORADĘ. Poradniki dla rodziców • Dbamy o #EMOOOCJE. Opieka psychologiczna w szkołach i przedszkolach • #LabOOOratorium. Twórz z nami innowacje.

Rozliczając PIT za rok 2024 możesz wesprzeć projekty fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. Fundacja pod adresem https://operator.edu.pl/pl/1-5-procent-podatku-pit/ uruchomiła stronę informacyjną na temat projektów i przekazania na ich wsparcie 1,5% podatku. Przez fundacyjną stronę można bezpłatnie rozliczyć się online przez internet, pobrać darmową aplikację do rozliczeń, albo wypełnić i wydrukować aktywne druki formularzy PIT 28 • PIT 36 • PIT 36L • PIT 37 • PIT 38 • PIT 39 • PIT OP.

Projekty fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty można wesprzeć również rozliczając się na platformie Twój e-PIT oraz w każdej innej formie. Wystarczy w rozliczeniu wskazać KRS 00000 44866.