Wzrastająca liczba kontuzji u dzieci i młodzieży – jak zapobiegać urazom?

Na przestrzeni lat zauważalny jest wzrost liczby kontuzji wśród dzieci i młodzieży, zarówno podczas zajęć sportowych, jak i w codziennych aktywnościach. Te obserwacje niepokoją lekarzy, rodziców oraz nauczycieli. Z czego wynika ta rosnąca liczba urazów? Jakie są główne przyczyny kontuzji wśród młodych ludzi i co możemy zrobić, aby im zapobiec? Odpowiedzi udziela specjalista ortopeda, Piotr Branczewski z centrum medycznego Medic Park.

Dlaczego dzieci i młodzież są coraz bardziej narażeni na kontuzje

Wzrost liczby kontuzji wśród młodzieży ma wiele przyczyn. W dobie cyfryzacji i popularności urządzeń elektronicznych, wielu młodych ludzi prowadzi coraz bardziej siedzący tryb życia, a aktywność fizyczna często spada na dalszy plan. Brak odpowiedniej kondycji i regularnego ruchu powoduje, że dzieci są bardziej podatne na urazy, zwłaszcza gdy nagle podejmują intensywny wysiłek fizyczny, np. na zajęciach sportowych.

– Obserwujemy, że coraz więcej dzieci zgłasza się do nas z kontuzjami wynikającymi z braku odpowiedniego przygotowania fizycznego do wysiłku. Zbyt mało czasu spędzanego na aktywnościach ruchowych oraz długie godziny spędzane przed ekranami prowadzą do osłabienia mięśni i stawów, co zwiększa ryzyko urazów. Z drugiej strony brak wiedzy na temat tego, w jaki sposób możemy uniknąć kontuzji podczas uprawiania sportu również ma duże znaczenie – komentuje Piotr Branczewski, specjalista chirurg ortopeda traumatolog.

Najczęstsze przyczyny kontuzji u młodzieży

1. Brak rozgrzewki i rozciągania przed aktywnością fizyczną – Dzieci często zaczynają uprawiać sport bez odpowiedniego przygotowania, co prowadzi do przeciążeń i urazów mięśni, ścięgien oraz stawów.
2. Nieprawidłowa technika wykonywania ćwiczeń – Zbyt intensywne lub niewłaściwie wykonywane ćwiczenia mogą skutkować kontuzjami, zwłaszcza u dzieci, które dopiero uczą się podstawowych ruchów.
3. Siedzący tryb życia – Wpływ technologii, długie godziny spędzane przy komputerze lub smartfonie, a także brak codziennego ruchu, prowadzą do osłabienia układu mięśniowo-szkieletowego. Uczniowie, którzy rzadko ćwiczą, są bardziej narażeni na kontuzje, kiedy nagle podejmują wysiłek fizyczny w szkole lub na zajęciach sportowych.
4. Przeciążenie i zbyt intensywny trening – Dzieci uprawiające sport na poziomie zaawansowanym narażone są na przeciążenia wynikające z intensywnych treningów. Często brakuje im odpowiedniej regeneracji, co zwiększa ryzyko poważniejszych kontuzji, takich jak złamania czy uszkodzenia stawów.

Jak zapobiegać kontuzjom u dzieci i młodzieży?

Zdaniem ortopedy, odpowiednia profilaktyka może znacząco zmniejszyć ryzyko urazów u młodzieży. Kluczowe jest wprowadzenie kilku prostych, ale istotnych zasad.

– Jednym z najważniejszych czynników, które mogą zapobiec kontuzjom, jest regularny ruch. Dzieci powinny codziennie spędzać czas na aktywnościach fizycznych, niezależnie od tego, czy to sport zorganizowany, czy zabawa na świeżym powietrzu. Regularna aktywność pomaga wzmocnić mięśnie i stawy, poprawia koordynację i elastyczność, co znacząco zmniejsza ryzyko urazów. Dodatkowo najlepiej uprawiać różne dyscypliny sportowe. Warto np. zaproponować dzieciom uprawianie lekkoatletyki. Dzięki tej dyscyplinie mamy zrównoważony rozwój młodego sportowca, wyrabia to dobrą koordynację ruchową i kondycję oraz łatwiej nam się obronić przed urazami – podkreśla Piotr Branczewski z Medic Park.

Każda aktywność fizyczna powinna być poprzedzona odpowiednią rozgrzewką. To kluczowy element, który przygotowuje mięśnie, stawy i serce do wysiłku, także zmniejsza ryzyko kontuzji. Rodzice i trenerzy powinni uczyć dzieci, jak prawidłowo rozgrzewać się przed treningiem. Ważne jest również, aby dzieci i młodzież ćwiczyły pod okiem wykwalifikowanego trenera, który nauczy je prawidłowej techniki ruchu. Niewłaściwe wykonywanie ćwiczeń może prowadzić do kontuzji, takich jak zwichnięcia, naciągnięcia czy uszkodzenia więzadeł.

– Korzystanie z dobrze dopasowanego sprzętu sportowego, w tym obuwia, jest kluczowe dla bezpieczeństwa podczas ćwiczeń. Nieodpowiednie buty mogą prowadzić do przeciążeń i kontuzji stawów skokowych, kolanowych czy biodrowych. Oczywiście nie zapominajmy, że regeneracja jest równie ważna jak sam trening. Zbyt intensywny harmonogram treningowy, bez odpowiedniego odpoczynku, może prowadzić do przetrenowania i zwiększonego ryzyka kontuzji. Dzieci powinny mieć zapewniony czas na regenerację mięśni i stawów – dodaje specjalista.

Wczesne rozpoznanie problemów zdrowotnych

Ważne jest, aby rodzice i nauczyciele byli wyczuleni na pierwsze symptomy problemów zdrowotnych u dzieci. Objawy takie jak bóle stawów, sztywność mięśni, ograniczenie ruchomości czy trudności w poruszaniu się powinny być sygnałem do wizyty u specjalisty. Wczesne rozpoznanie problemu pozwala na szybszą interwencję i skuteczną rehabilitację.

– W dzisiejszych czasach dysponujemy znacznie szerszym wachlarzem możliwości diagnozowania urazów u dzieci stąd w statystykach pojawiło się znacznie więcej rozpoznań urazowych – mówi ortopeda.

Wzrastająca liczba kontuzji u dzieci i młodzieży to alarmujący trend, który nie powinien być ignorowany. Siedzący tryb życia, brak odpowiedniego przygotowania fizycznego oraz zbyt intensywne treningi to główne przyczyny urazów, z którymi zmagają się młodzi ludzie. Dbanie o zdrowie dzieci poprzez edukację w zakresie aktywności fizycznej, odpowiednią technikę ćwiczeń oraz regenerację jest kluczem do zapobiegania kontuzjom. Regularne ruch, właściwa rozgrzewka i monitorowanie sygnałów wysyłanych przez ciało to kroki, które pomogą dzieciom cieszyć się sportem bez ryzyka urazów.

Piotr Branczewski – chirurg ortopeda z ponad 15 letnim stażem pracy, stosujący nowoczesne techniki operacyjne, członek Polskiego Towarzystwa Artroskopowego oraz ESSKA-Europen Society for Sports Traumatology. Na co dzień współpracuje z centrum medycznym Medic Park.