Małe, ale ważne. Przewodnik po akcesoriach dachowych

Pokrycie dachu, nawet mało skomplikowanego, to kompleksowy system, obejmujący dachówki podstawowe, obróbki blacharskie, taśmy oraz akcesoria dodatkowe. W zależności od typu dachu, do jego estetycznego i funkcjonalnego wykończenia potrzebne będą różne elementy dodatkowe. Poniżej prezentujemy rodzaje i przeznaczenie wybranych akcesoriów oraz podpowiadamy, jak je mocować:

1. Akcesoria potrzebne do wykończenia krawędzi połaci:

• Dachówki skrajne (wiatrownice) – prawa i lewa

Stosuje się je do wykończenia boków dachu – na prawej i lewej krawędzi połaci. Ze względu na brzegowe położenie, dachówki skrajne są szczególnie narażone na działanie wiatru i trzeba je stabilnie zamocować, by zapobiec ich unoszeniu.

• Gąsior podstawowy

Służy do wykończenia kalenicy, czyli miejsca styku dwóch połaci. Jest stosowany zarówno na szczycie dachu (w przypadku dachów dwuspadowych), jak i na płaszczyźnie dachu, w miejscu styku dwóch połaci (w przypadku dachów wielospadowych). Gąsiory sprzedawane są wraz z klamrą, za pomocą której mocowane są do kalenicy. Aby zapewnić stabilność, należy je dodatkowo przykręcić wkrętami do kalenicy.

• Gąsior – łącznik kalenic

Estetyczne i szczelne połączenie między kalenicami w miejscu, gdzie kilka płaszczyzn dachu styka się ze sobą (w przypadku dachów wielospadowych). Montowany za pomocą uchwytu pod spodem gąsiora, w miejscu styku trzech (gąsior – łącznik kalenic – trójnik) lub czterech kalenic (gąsior – łącznik kalenic – czwórnik).

• Dachówka pulpitowa

Do wykończenia górnej krawędzi dachów jednospadowych, nazywanych też pulpitowymi, nie można stosować gąsiorów, jak na tradycyjnej kalenicy – potrzebne są specjalnie do tego stworzone dachówki pulpitowe. Na rynku dostępne są różne warianty – np. firma Röben oferuje dachówkę pulpitową połaciową (standardową), skrajną prawą oraz skrajną lewą; każda może mieć kąt nachylenia 70° lub 90°. Zaleca się, żeby każdą dachówkę pulpitową przymocować do więźby za pomocą klamry.

2. Akcesoria wspomagające wentylację połaci:

• Dachówka wentylacyjna

Tworzy dodatkowe miejsce wlotu powietrza pod pokrycie; wykorzystuje się ją szczególnie w przypadku dachów o dużych połaciach, gdzie brakuje dostatecznej wentylacji powierzchni pod dachówką połaciową. Jest sprzedawana w komplecie z siatką, która zapobiega dostawaniu się owadów i małych ptaków pod pokrycie.

• Wróblówka (grzebień okapu)

Zapobiega gnieżdżeniu się ptaków pod okapem. Zwykle stosowana jest z kratką wentylacyjną, która zapewnia optymalną wentylację pokrycia. Montuje się ją po zamocowaniu rynien, a przed ułożeniem dachówek okapowych, poprzez przykręcenie do łaty startowej.

3. Akcesoria służące do wykończenia wentylacji pomieszczeń:

• Kominek odpowietrzający

Działanie instalacji kanalizacyjnej oparte jest najczęściej na grawitacji. Aby nieczystości mogły spływać swobodnie, w rurach kanalizacyjnych musi panować odpowiednie ciśnienie atmosferyczne. Z tego względu kanalizacja powinna być zakończona kominkiem odpowietrzającym, który umożliwia wyrównanie ciśnienia w rurach oraz usuwanie gazów kanałowych. Kominek powinien być montowany wysoko na dachu. Zaleca się montaż tego akcesorium maksymalnie w trzecim  rzędzie dachówek, licząc od kalenicy.

• Kominek wentylacyjny

Może być wykorzystywany jako zakończenie instalacji wentylacyjnej m.in. łazienki, garażu i kuchni (np. podłączenia okapu). Właściwie dobrany kominek przyczynia się też do uszczelnienia pokrycia w miejscu zakończenia kanałów wentylacyjnych. Nie wolno go mylić z kominkiem odpowietrzającym – kominek wentylacyjny ma 150 mm średnicy, co umożliwia podłączenie go do grawitacyjnej instalacji wentylacyjnej, natomiast kominek odpowietrzający o średnicy ok. 100 mm zgodnie z normą nie może pełnić tej funkcji.

4. Akcesoria do przeprowadzenia przewodów przez dach:

• Dachówka antenowa

Pomaga w wyprowadzeniu przewodów, kabli i masztu antenowego tak, by dach nie stracił szczelności. Jest montowana w miejscu, gdzie maszt przechodzi przez dach

• Dachówka solarna

Służy ona przede wszystkim do przeprowadzania przez dach przewodów do kolektorów słonecznych, w których płynie czynnik powodujący wymianę ciepła. Jej zastosowanie gwarantuje ochronę przewodów przed wilgocią, ułatwia prace dekarskie, a także zapewnia zachowanie estetyki pokrycia. Przez dachówkę solarną prowadzi się pojedynczy przewód, dlatego na jeden kolektor przypadają zwykle dwie takie dachówki (przewody na wejściu i wyjściu).

5. Inne akcesoria:

• Dachówka świetlikowa

Jest ona przeźroczysta i w 100% przepuszcza światło, dlatego może być stosowana do doświetlania strychów. Wykorzystuje się ją także na zadaszeniach w ogrodzie (nad stołem, grillem itp.), nad zadaszonymi wejściami do budynków oraz we wszystkich innych miejscach, które potrzebują doświetlenia, a nie są ocieplone.

• Ława kominiarska, stopnie kominiarskie

Umożliwiają bezpieczne poruszanie się po dachu, zapewniając w pierwszej kolejności dostęp do komina. Stopnie montuje się od brzegów dachu lub od okna wyłazowego do komina, a ławę kominiarską – przy kominie.

• Taśma do obróbek kominiarskich

Służy przede wszystkim do wykonania obróbek komina oraz uszczelnienia innych elementów dachu, chroni przed przenikaniem wody deszczowej oraz topniejącego śniegu.

• Taśma kalenicowa

Pełni dwie funkcje – zapewnia szczelność dachu (zabezpiecza przed wnikaniem śniegu lub deszczu pod połać) oraz umożliwia wentylację pokrycia. Przykleja się ją pod gąsiorami tak, by zachodziła za zamki pierwszego rzędu dachówek.

• Płotek przeciwśniegowy

Zapobiega gwałtownemu osuwaniu się pokrywy śnieżnej z dachu, zapewniając bezpieczeństwo osób znajdujących się w pobliżu. Istotny szczególnie w przypadku dachów stromych. Najczęściej umieszcza się je w drugim – trzecim rzędzie dachówek licząc od okapu i montuje poprzez przykręcenie do łaty. Przy dachach o nachyleniu większym niż 40° i długości krokwi powyżej 6 m należy, w celu uniknięcia uszkodzenia płotka, zamontować dwa lub nawet więcej rzędów tych elementów.

• Dachówka dwufalowa

Służy głównie do zakończenia lewej części połaci. Jej dwie fale pozwalają na zakrycie zamków dachówki podstawowej (połaciowej), co znacząco poprawia estetykę dachu. Dachówka dwufalowa najczęściej stosowana jest na płaszczyznach ograniczonych ogniomurami lub ścianą, np. na kamienicach lub domach szeregowych. Przed montażem należy uwzględnić szerokość całkowitą dachówki dwufalowej, ponieważ ze względu na podwójną falę ma inne wymiary niż dachówki połaciowe.

• Śniegołap

Dzięki rozproszeniu po całej połaci, śniegołap chroni wszystkie elementy dachu przed zsuwaniem się dużej masy śniegu. Bez śniegołapów, które zatrzymują napór śniegu i rozdzielają go na mniejsze części, zagrożone uszkodzeniem są nie tylko pozostałe elementy przeciwśniegowe, takie jak umieszczone przy krawędzi dachu płotki, ale także kominki odpowietrzające. Montaż wykonuje się podobnie jak w przypadku stopni kominiarskich, wycinając lub wybijając dolne zamki dachówki położonej wyżej i przykręcając dodatkową łatę celem przymocowania uchwytu.

6. Akcesoria ozdobne

Mają funkcję stricte dekoracyjną – stosuje się je zwykle po to, by dach się wyróżniał. Mają zwykle kształt zwierząt lub różnorodnych szpiców. Montaż sowy, delfina, kota, koguta czy lunatyka na dachu pozwoli podnieść dekoracyjność pokrycia.

Czy wiesz, że…

Akcesoria a koszt pokrycia

Akcesoria dachowe, choć małe, są niezwykle ważne. Nie tylko umożliwiają  estetyczne wykończenie wszelkich krawędzi dachu, komunikację z kominem czy wentylację, ale także wpływają zasadniczo na koszt zakupu całego pokrycia. Należy o tym pamiętać, szacując cenę dachu – nie wystarczy pomnożyć jego powierzchni przez zużycie dachówek podstawowych na 1m². Trzeba dodać jeszcze ceny dachówek skrajnych, gąsiorów (lub dachówek pulpitowych jeśli dach jest jednospadowy), obróbek blacharskich, taśm… A to tylko minimum – do bardziej skomplikowanych dachów potrzeba jeszcze więcej akcesoriów. Jest to też o tyle ważny punkt w kosztorysie, że koszt jednego akcesorium jest znacznie wyższy niż dachówki podstawowej. Mimo to, nie wolno sobie pozwolić na oszczędzanie na elementach dodatkowych. Przykładowo, cena dachówki wentylacyjnej to mniej niż 1% wartości całego pokrycia, a brak tego elementu może uniemożliwić prawidłową cyrkulację powietrza pod pokryciem, prowadząc m.in. do gnicia więźby i osłabienia całej konstrukcji. Pominięcie akcesoriów dachowych może spowodować, że dach trzeba będzie naprawiać lub nawet układać od nowa. Generuje to koszty dwu- lub nawet trzykrotnie wyższe niż fachowe wykonanie pierwszego pokrycia dachowego. Kupując kompletny system krycia dachu wraz z akcesoriami warto więc pamiętać, że dach to inwestycja na pokolenia.